انتشار مجموعه ۵۰ جلدی شیعه‌شناسی به زبان آلمانی
مدیر انتشارات آی لوگوس و استاد حوزه و دانشگاه گفت: مجموعه 50 جلدی شیعه‌شناسی Der Schia-Islam گامی جدیدی در نظریه‌پردازی و گفتمان‌سازی اندیشه اسلامی در حوزه زبان آلمانی توسط انتشارات آی لوگوس، وین/اتریش در دست تدوین است که تاکنون 14 جلد از این اثر علمی و آکادمیک منتشر شده است. به همین منظور سرویس بین الملل موسسه البیان با حجت الاسلام والمسلمین دکتر کثیری در رابطه با آشنایی بیشتر با انتشارات شیعی آی لوگوس و آثار تالیفی به گفت‌وگو پرداخته که تقدیم خوانندگان محترم می‌شود.
به گزارش البیان: حجت الاسلام و المسلمین پروفسور حمید کثیری از اندیشمندان و مبلغان حوزه علمیه قم است که حدود ۲۰ سال در جایگاه ممتاز علمی در مراکز آکادمیک و علمی اروپا تدریس و سخنرانی کرده است. وی از چند سال گذشته و با تاسیس انتشارات شیعی آی لوگوس در وین/ اتریش و چاپ ۱۴ جلد از مجموعه ۵۰ جلدی”شیعه شناسی” با آشنایی صحیح و میدانی از مخاطب و نیاز جامعه غربی، جهان بینی تشیع را به شکل کاملا روزآمد، کاربردی و در بهترین سطح از استانداردهای علمی به مخاطبان اروپایی معرفی نموده و با تالیف آثار علمی خلاء فقدان آثار علمی شیعی در مراکز آکادمیک و معتبر را مرتفع نموده و مهمتر اینکه این اولین بار بوده که جهان بینی و عقاید مکتب تشیع توسط یک استاد و اندیشمند شیعی تالیف و به دانشگاه ها و کتابخانه های اروپایی راه پیدا کرده است تا از رهگذر آن نیاز دانشجویان و دانش پژوهان به متن های تحقیقی و منابع شیعه شناسی تامین شده باشد.
به همین منظور سرویس بین الملل موسسه البیان با حجت الاسلام والمسلمین دکتر کثیری در رابطه با آشنایی بیشتر با انتشارات شیعی آی لوگوس و آثار تالیفی به گفت و گو پرداخته که تقدیم خوانندگان محترم می شود.
البیان: انتشارات آی لوگوس با چه هدفی تاسیس شد؟
“آی لوگوس” به عنوان “انتشارات بین‌المللی جهت تئوری پردازی و گفتمان سازی در زمینه ی عقاید، تفکر، تاریخ و تفسیرتشیّع، معارف ثقلین را به شکل روزآمد و در حد استاندارد علمی اروپا به نسل جدید آلمانی زبان تقدیم می نماید.
مجموعه »اسلام شیعی« که به معرفی معارف ولایی تشیّع می پردازد، به زبان آلمانی تألیف و در دانشگاه ها تدریس می شود که از جانب “انتشارات بین المللی آی لوگوس” منتشر شده است. این پژوه ی تئوری پرداز و گفتمان ساز، عقاید، تفکر، تاریخ و تفسیر تشیّع را در بستر حیات انسانی جاری و جان و جهان انسانها را به انوار معارف الهی نورانی می نماید.
جریان‌سازی فرهنگی و فکری و نقش‌آفرینی در عرصه های بین المللی، یکی از رسالت های این مجموعه می باشد، تا با دستیابی به این هدف مهم، نقش خود را در زندگی اجتماعی و فرهنگی انسانی ایفاء نموده و رسالت‌های آرمانی خود را در خدمت به مردم در قرن ۲۱ اجرایی کند.
البیان: چه میزان به راه انداختن جریان‌های فکری شیعی در اروپا تاثیرگذار است؟
ایجاد جریان های فکری احیاگری است، آن هم احیاگری انسان ها. به بیانی دقیق تر به جریان انداختن رویکردی پویا در تبیین معارف ولایی تشیّع، از یک طرف نشانگر عمق ایمان ما به این معارف بوده و از طرفی دیگر موجب ماندگاری معارف ناب توحیدی و اسلامی در قلوب انسانها خواهد شد.
البته لازمه این امر شناخت ویژگی های انسان معاصر و در نظر گرفتن اقتضائات و تحولات زمان است. در این صورت است که تأثیر نظریه ها بیشتر و دامنه تحول آفرینی آن وسیع تر خواهد. علاوه این که گفتمان سازی و نظریه پردازی در حال نمانده و به آینده معطوف می شود تا نهضت علمی عظیمی در دنیا ایجاد نماید.
نکته مهم دیگر این است که در روند بازنمایی و نشر اندیشه اسلامی، دلائل، ضرورت‌ها، زمینه‌ها و موانع جریان سازی فکری به وضوح بیشتر شناخته شده و انسان را به سوی چاره سازی رهنمون می شوند، تا موجب تحقّق هر چه فراگیرتر معارف ولایی شیعی در جهان شوند.
البیان: مهمترین عامل توفیق در این را چه می تواند باشد؟
در حقیقت اصلی ترین عامل در ترویج این معارف جهت بیداری و هدایت انسانها و برای جلوگیری از انحرافات فکری و عقیدتی، روشمند بودن دانش ها و دانش پژوهان می باشد. این گونه است که اندیشه اسلامی، در اذهان محفوظ شده و در بستر حیات بشری جاری خواهد شد. روش شناسی مناسب به سلطه‌ی نامناسب تفکرات خودساخته‌ای که بر اساس راهبردهای غیر علمی که هر روز بیش از پیش رخ می نمایند تا دین و عقلانیت را ابزار سلطه قرار دهند، پایان داده و از تحریفات و تغییرات در دین که موجب انحراف انسان ها می شود، جلوگیری می نماید.
البیان: آیا شرایط برای معرفی گفتمان علمی تشیع و پیراستن جعلیات و تحریفات از دامن تشیع فراهم است؟
در این دوران که تشیع در حوزه زبان آلمانی از »وجود ظلّی« خارج و به »اقبال عمومی« رسیده است، می توان با نشر معارف راستین ولایی، انحرافاتی که بسیاری از مؤلفان تاکنون بر اساس جعلیات، تحریفات، بدعت‌ها و خرافه‌ها، به تشیّع بسته اند را اصلاح نموده و یا زدود.
اغلب این مشکلات را افرادی مغرض و یا ناآشنا با تشیع به آن بسته اند، که البته از جانب بعضی از جریان های فکری-سیاسی هم پشتیبانی می شده اند و می شوند. این حرکات غیر علمی و غیر منطقی که در جعلیات و یا سوء تفاهم های بسیار ریشه داشته و دارد، موجب تشویش قلوب مؤمنان گشته و در بعضی از آنها تلاطم عقیدتی ایجاد نموده است. از طرف دیگر اشاعه مطالب غیر علمی و بستن پیرایه ها به تشیع، افراد زیادی را بر آن داشت که در جستجو و پیدا کردن حقیقت برآیند، که: چرا این همه منفی بافی علیه تشیّع؟ سوال دیگر این بود که: چرا از زمان خاصی هجمه های بی سابقه علیه معارف تشیّع شدت یافته است؟
استاد کثیری یادآور شد:از آنجا که حقیقت جویان به دنبال حقیقت بوده و دست همت بالا زده اند تا ورای غوغاسالاری مدرن، محقّقانه به حقیقت دست یابند، مسیر حق به آنها نمایانیده شده است. آنها به دنبال یافتن حقیقت تشیّع برآمده اند و به حقیقت آن هم رهنمون شده اند: “فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهْدِيَهُۥ يَشْرَحْ صَدْرَهُۥ لِلْإِسْلَٰمِ”. (انعام:۱۲۵) این حقیقتِ حال در همه ی حوزه های زبانی بوده است و در حوزه زبان آلمانی به ویژه! چرا که در گذشته طالبان حقیقت منابع معتبر زیادی به زبان آلمانی در اختیار نداشته اند، تا از حقیقت تشیّع مطّلع گردند، ولی امروزه به لطف الهی اندک منابعی منتشر شده است، که باعث می شود، این انسان های طالب حق و حقیقت، آسان تر راه خود را به سوی تشیّع پیدا نمایند. این آثار هم به همین جهت تدوین و منتشر شده اند تا گفتمان علمی تشیع را در اختیار علاقمندان و به ویژه قشر آکادمیک قرار داده و بتواند به هم به معرفی درست تشیّع بپردازد و هم بتواند به پیراستن جعلیات و تحریفات از دامن تشیع کمک نماید.
البیان: از اهمیت یا ضرورت تالیف مجموعه های شیعه شناسی برای مراکز آکادمیک اروپایی بفرمایید:
انتشار مجموعه های شیعه شناسی در این حوزه زبانی و به ویژه برای عرصه های آکادمیک از ضرورت مضاعف برخوردار بود، چرا که هیچ متن علمی معتبر شیعه شناسی که از جانب خود شیعیان “برای اهداف آکادمیک تألیف” شده باشد، در کتابخانه دانشگاه ها وجود نداشت. و این نقص نیز در دورانی بود که به عصر انفجار اطلاعات اشتهار یافته است. از طرف دیگر افرادی با نیت های مختلف به تحریف معارف تشیّع پرداخته و آثاری تدوین نموده و حتی در دانشگاه ها کلاس هایی هم برگزار نموده بودند، که تصویری وارونه از شیعیان و تشیّع ارائه می نمودند و می نمایند.
در عرصه مطبوعات، رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی اوضاع به مراتب بد تر از اینها بود، که تشریح آن نیازمند مجالی واسع تر از ظرفیت این مقال می طلبد. البته تا کنون این لطف الهی شامل بنده شد تا حدود چهل جلد کتاب به زبان آلمانی منتشر نمایم ولی باید به صراحت اعلام نمایم، آنچه که تا کنون انجام شد، قطره ای از اقیانوس “ره آورد خرد شیعی” است. باشد تا صبح دولتش بدمد!
البیان: در باره تفاوت و تاثیر تالیف آثار جدید با ترجمه کتب برای مخاطبان اروپایی توضییح بدهید:
در عرصه نشر معارف ولایی در حوزه زبان آلمانی، انسان های دلسوز که طالب حقیقت و شناخت معارف حقه بوده اند، تا کنون تلاش هایی نموده اند تا در حد مقدور، متونی را ترجمه نمایند، که آنها هم در حد مُسکن و التیامی بوده نه علاج درد ها، رفع شبهات، تصحیح تحریفات و درمان جهل ها. دیگران در چارچوب تفکر غربی و به زبان آلمانی و در مستوای آکادمیک یا- تدریس کلاسیک، متونی را منتشر می نموده اند و می نمایند، تا معارف اسلامی و به ویژه شیعی را تحریف نمایند، ولی دلسوختگان معارف ولایی اکثراً به ترجمه اکتفاء می نمودند و می نمایند؛ البته آن هم ترجمه هایی از متونی قدیمی، محتوایی نه آنچنان مرتبط با نیاز جوامع غربی و حتی نامناسب با سطوح آکادمیک.
بدتر از همه ی اینها، نبودن برنامه ای مدون برای کارهای علمی »شیعه شناسی« و تدوین متون »شیعه پژوهی« بوده است. و این در حالی بود که فراوانی آثار مخرب از جانب کم دانشان، غرض ورزان و یا “جدا شدگان از دامن معارف اسلامی” که به شبهه افکنی بر علیه میراث تشیّع مشغولند، روز به روز بیشتر شده و تعداد آثاری که با عنادورزی نسبت به معارف ولایی منتشر می شوند به مراتب بیشتر از قبل است. انتشار این آثار آکامیک تألیفی به زبان روز و متناسب با چارچوب اندیشه بومی می تواند راحت تر با اندیشمندان تماس برقرار نموده و ضعف های ترجمه ها و یا آثار غریب با اندیشه بومی را جبران نماید. به ویژه اینکه این آثار چندین بار در دانشگاه ها و مجامع آکادمیک غربی تدریش شده و چند بار پیش تولید داشته است. و این ویژگی ها برای مخاطب و محقق و خواننده فرهیخته بسیار مهم و موجب اطمینان خاطر خواهد بود.
البیان: نظرتان در مورد فرصت سوزی افراد غیرمتخصص به اسم تشیع و عدم درک نیاز مراکز آکادمیک در تالیف آثار علمی چیست؟
متأسفانه قلیل افرادی که به نشر معارف الاهی اشتغال داشته و دارند، با بی اعتنایی مواجه شده و حتی اگر کسی هم با فروش مایملک شخصی خودش و بدون استفاده از بیت المال، کتابی را منتشر می نمود و یا می نماید، با انواع تهمت ها، تحقیرها و توهین ها از جانب بعضی افرادی مواجه می شدند و می شوند که به جهت انتساب ها و ارتباط ها، مَناسب فرهنگی-مذهبی را اشغال نموده و به عنوان “مبلغان ثابت اسلام در اروپا” حضور دارند.
جالب این است که این افراد در این چند دهه ی گذشته هنر نوشتن چند سطر مقاله معمولی به زبان آلمانی، برای دفاع از تشیّع را نداشته و هنوز هم ندارند، چه برسد به نوشتن متون آکادمیک! این در حالی است که، در جبهه ی مقابلِ تشیع، افراد آموزش دیده و پرورش یافته، با حمایت های مادی و معنوی از جانب نهادهایِ مخالفِ فرهنگ و تمدن اسلامی و شیعی وجود دارند که، به مبارزه با تشیع برخاسته اند و آثار آنها در دانشگاه ها تدریس شده و یا منبع پایان نامه های دانشگاهی می شود. اما در مقابل، از آنجا که بسیاری از این جماعت (کسانی که به اسم تشیّع، ولی بدون تخصّص و یا حتی تعهد به آن) بی بهره از علم و …، از مجامع علمی و آکادمیک فاصله دارند و فقط به جهت انتساب به مسوول و یا بیتی، سال هاست که در خارج به سر می برند، توانایی هیچ اقدامی را ندارند. اینها نه تنها کاری نمی کنند، بلکه مانع نشر معارف ولایی می شوند. هنر این افراد سوزاندن فرصت ها و امکانات است و بس. و ای کاش به همین بسنده می نمودند، »انسان سوزی« بی هنریِ دیگرِ این جماعت است که “الکلام فیه ذو شجون”!
البیان: مسیر صحیح معرفی تشیع در جامعه غربی از کدام رهگذر بهتر به سرانجام می رسد؟
در عصر حاضر که تشیع از “وجود ظلّی” خارج و با “اقبال عمومی” مواجه شده است، باید روشی انتخاب نمود که آگاهی بخشی به مجامع آکادمیک را به مناسب ترین وجه امکان پذیر نماید. در این صورت است که معارف ولایی شیعی در حوزه زبان آلمانی درخشیده و به شکوفایی خواهد رسید. امید که در دورانی که عصر “اینورژن عقاید، مکاتب و ادیان” می باشد، بتوان معارف الهی را علاوه بر آلمانی زبانان، به سهولت در اختیار دیگران نیز قرار داد.
نکته مهم در این روند، شناخت و اشراف به تکثر افکار متضاد با تشیع و آشنایی با شیوه‌های تبلیغ و سبک های تخریب و روش های انتشار مطالب بی ارتباط با تشیع است تا بتوان با صرف وقت و هزینه کمتر به نتیجه مطلوب رسید.
علاوه براین: آشنایی با اقتضائات زمانی، مکانی، انسانی، فکری و عقیدتیِ جامعه هدف نیز برای رسیدن به هدف کمک شایانی به مولفان خواهد نمود و »بودجه بندی« امکانات علمی و انتخاب راه درست در ارائه مطالب علمی و تحلیل راهبردها، منجر به تشخیص به موقع موانع شده و ارائه راه کارهای مناسب تری را به دنبال خواهد داشت. در حقیقت:
- نیاز سنجی،
- اولویت بندی اقدامات و
- تدوین راهبرد عینی،
حلقات وصلِ دستیابی به هدف های تعریف شده است.
البیان: اولویت و تمرکز آثار تالیفی در اروپا بر کدام مباحث و موضوع باشد، نتیجه زودتر حاصل می شود؟
پر واضح است که تمرکز بر اصول عقیدتی و مبانی فکری تشیع و بازآموزی و بازگویی آنها، موجب بازآفرینی معارف غنی شیعی می شود. روزآمد نمودن معارف ولایی، اتصال آن به حقیقت وحی محمدی و امتداد رسالت ایشان در سلسله امامان علیهم السلام، موجب تداوم تفّکر و جری عقیده تشیع در بستر زندگی بشر و استحکام ایمان مومنان و یا تصحیح پیش دانسته های آنها و در عین حال موجب زدودن پیرایه ها از معارف ولایی اهل البیت علیهم السلام خواهد شد.
البیان: اقدامات خود نسبت به خوراک‌دهی و افزایش آگاهی آکادمیک نسبت به تشیع در اروپا را تبیین کنید؟
“Der Schia-Islam” با توجه به نقش موثر خود در “تغذیه فکری” و انعکاس معارف قرآنی و ولایی در بین رسانه‌های نوشتاری، مجازی، دیداری و شنیداری در حوزه زبان آلمانی، نقش برجسته‌ای دارد و در حقیقت به عنوان “اتاق فکر” ی برای پایان نامه های دانشگاهی ایفای نقش می کند. این پژوهه در عین ارائه محتوای آکادمیک، “خواننده محور” و “مخاطب نگر” بوده و در خوراک‌دهی و افزایش آگاهی آکادمیک (و عمومی) نسبت به تشیع عمل می نماید.
البیان: ایده تالیف مجموعه ۵۰ جلدی شیعه شناسی به زبان آلمانی از چه سالی شکل گرفت و برنامه بلندمدت انتشارات آی لوگوس در خصوص این مجموعه ۵۰ جلدی چیست؟
مطالعه برای نیاز سنجی، مخاطب شناسی و تألیف این مجموعه در مرحله نخست، از سال ۲۰۰۰ میلادی آغاز و در چند مرحله، پیش‌تولید داشته است. این مجموعه ۵۰ جلدی شیعه شناسی، “گفتمان علمی تشیع” را با »نگاهی دائرة المعارفی« به علاقمندان، دانشجویان و اساتید رشته های الهیات، ادیان، فلسفه، اسلام شناسی و به ویژه شیعه شناسی تقدیم می دارد. این مجموعه ویراست جدیدی از درسنامه ها و دیگر آثار مؤلف به زبان آلمانی می باشد که به زودی به دیگر زبانها هم منتشر و از طریق “انتشارات بین المللی آی لوگوس” در دسترس علاقمندان به معارف قرآن و اهل البیت علیهم السلام در دیگر حوزه های زبانی قرار خواهد گرفت، انشاء الله.
البیان: موضوع محوری مجموعه ۵۰ جلدی شیعه چیست؟
موضوع اصلی این آثار “عقیده، تفکر، تاریخ و تفسیر تشیع” است که هر جلد به مبحث خاصی همانند: ۱. “پدیدارشناسی تفکر و عقاید تشیع”، ۲. “ویژگیهای عقاید و تفکر تشیع”، ۳.”معنویت گرایی در مکتب تشیِع”، ۴. “تفکر اجتماعی تشیع”، ۵. “تفکر تاریخی تشیع”، ۶.”جهان بینی توحیدی”، ۷. “توحید”، ۸. “عدالت”، ۹. “نبوت و رسالت”، ۱۰. “امامت و ولایت”، ۱۱. “معاد و جهان آخرت”، اختصاص یافته و آنها را از دیدگاه تشیع بررسی و تبیین می کند.
از جمله موضوعاتی که دیگر مجلدات این منظومه به آن پرداخته است، عبارتند از: ۱۲. “خنیاگران سخن”، ۱۳.”در افق معنی سخن”، ۱۴. “اندر فهم سخن خدا”، ۱۵. “کاربرد سخن”، ۱۶. “دین و تفکر رها از خشونت”، ۱۷. “دیالوگ و تقریب”، ۱۸. “فهم رها از خشونت قرآن”، ۱۹. “حقوق متون” ۲۰. تفسیر و …
البیان: مجموعه ۵۰ جلدی شیعه شناسی چه تاثیر مثبتی بر بعد شیعه پژوهی در بین آلمانی زبانان گذاشته است؟
قبل از ایجاد گفتمان علمی تشیع از طریق مجموعه های علمی/پژوهشی مؤلف به زبان آلمانی، منابع معتبر به اندازه نیاز از جانب اندیشمندان شیعی به زبان آلمانی تالیف و تولید محتوا نشده بود. لذا آلمانی زبانان از حقیقت تشیع آگاهی علمی نداشتند.
امید است که از طریق انجام این پروژه به تدریج توانمندی‌های فکری تشیع در مجامع آکادمیک جا افتاده و جای خالی ادبیات شیعی جبران شود. ورود این کتاب ها به کتابخانه های دانشگاه ها موجب تقویت بنیه ی پژوهشی دانش پژوهان در باره تشیع و در نتیجه موجب تقویت شیعه شناسی و شیعه پژوهی می‌شود.
البیان: ویژگی های مهم و بی بدیل این مجموعه ۵۰ جلدی چیست؟
این مجموعه شیعه شناسی در حال تدوین، یک اثر »نظام مند« است به این معنا که مجموعه گزاره های منسجم و مرتبط الهیاتی، اجتماعی، اخلاقی و انسان شناختی را کنار هم به بررسی می نشیند که اهداف معینی دارند و آن: ارائه تصویری معتبر (مبتنی بر معارف قرآن، اهل البیت علیهم السلام و مستند به براهین عقلی) از تفکر و عقاید تشیع است. به بیان دیگر هدف از این مجموعه ارائه ی یک نظام دانشی “رها از خشونت شیعی” است. از طریق این حلقات یک نظام تعلیمی پایه گذاری می شود تا دانش پژوه بتواند پژوهش ها و مطالعات بعدی را بر اساس این ساختار، مبتنی نموده و تداوم ببخشد.
تولید محتوا برای مجامع آکادمیک، مراکز اسلامی، مدارس دینی اسلامی، همایش های گفتگوهای دیالوگی و تقریبی، پایان نامه های دانشگاهی، مدارس عالی و حتی پایان نامه های دبیرستانی (برای دانش آموزان سال آخر دبیرستان که قصد ادامه تحصیل در مقاطع آکادمیک را دارند) از جمله اهداف این کتابها می باشد. از طرف دیگر، این مجموعه برای جوانانی متدینی که معلومات نظام مند شیعی را ندارند و یا برغم دارا بودن این معلومات، زبان بیانی و مصطلحات الهیاتی، فلسفی و قرآنی مناسب برای بیان ما فی الضمیرشان به زبان آلمانی را برخودار نیستند هم بسیار کارگشا است.
البیان: بنظر شما این اثر می تواند نقش ایجابی مثبتی در تعاملات سیاسی نیز داشته باشد؟
این دوره حتی می تواند زمینه آشنایی دولتها، سازمان های ملی و بین المللی با فرهنگ و عقاید تشیع را فراهم نموده و راه های تعامل سازنده و تفاهم انسانی با شیعیان را در اختیارشان قرار می دهد. در حقیقت تألیف این مجموعه کتاب ها، مبتنی بر احساس وظیفه است برای ادای تکلیفی برای رفع یک نیاز مهم فرهنگی بین المللی، در انتقال باور‌های دینی شیعی و تقویت بنیه علمی شیعیان و هویت ولایی آنها در غرب. و از طرف دیگر رسالت این مجموعه ها ارائه تصویری معتبر از معارف تشیّع به آکادمی های دیپلماتیک می باشد. در این راستا بعضی از قسمت های این کتاب ها در مجامع آکادمیکی اروپایی تدریس شده و یا به بحث گذاشته شده و با استقبال بی غرضان در این عرصه قرار گرفت. اگر چه در هر جامعه ای هستند افرادی که از حق گریزانند، که این مجموعه برای آنها هم مفید خواهد بود، تا افق دید آنها را باز نماید. چرا که این آثار بر روش »رها از خشونت« مبتنی است و حتی خود را به سودای نقد گذاشته و از خوانندگان می طلبد تا آن را به چالش بکشند.
همانطور که بیان شد، هر چند در باره معرفی تشیع به جهان معاصر زحمات و تلاش هایی شده و آثاری گردآوری گردیده اما آن آثار یا قدیمی بوده و یا ترجمه هستند. مشکل دیگر این است که آن آثار اندک، برای دانش پژوهان غربی تألیف نشده است و فهمیدن آن آثار اندک برای خوانندگان غربی مشکل و دیریاب است. اما این آثار به دلیل دارا بودن زبانی فاخر و متنی استوار و مستند با منابع اصلی فکری دینی تشیّع می تواند نقش مثبتی در تعاملات دیپلماتیک هم ایفا نماید.
البیان: سطح و شکل آشنایی غرب با تشیع را چگونه برآورد می کنید؟
ناچیز بودن آثار شیعی در غرب در حالی است که تشیع به مثابه یک عنصر دینی مستقل، از جانب غربیان (عامدانه و عالمانه و یا به دلیل بی خبری از حقیقت تشیع) یا مورد توجه قرار نگرفته و بررسی نشده و یا به زوایای عمیق تفکر و به ابعاد مختلف عقاید آن پرداخته نشده و اگر کتاب هایی نیز در مورد آن نگاشته شده است با غرض ورزی، پیش داوری و سوء فهم همراه بوده است. بدتر اینکه هیچ کدام از این مؤلفان، تحصیل درست در مجامع آکادمیک شیعی نداشته و آثارشان را بر اساس منابع غیر معتبر تألیف نموده اند. به این دلایل (و به دلایل ناگفته ی دیگر) بایسته است که، ابعاد فکری و جنبه‌های علمی تشیع با »پردازش جدید« ارائه شده و تبدیل به نظام علمی آکادمیک شود.
به علت نپرداختن به هویت تشیع از جانب خود شیعیان، این نظام دینی، فکری و معنوی، آنچنان که باید جایگاه خود را در ساحت اندیشه معاصر باز ننموده و منحصراً در چارچوب رویکرد های سیاسی و یا با تمرکز بر درگیری های فرقه ای مورد بررسی جانبدارانه قرار گرفته است. در حالی که ارائه چند مجموعه ی نظام مندِ شیعی، می توانست این مشکل را برطرف نموده و یا اصلاً و رأساً از رخ دادن آن جلوگیری نماید. اما امروز نیز دیر نشده است هنوز فرصت باقی است و باید آستین همت بالا زده و با همدلی و هم اندیشی آثار علمی فاخر در معرفی تشیع ارائه نموده و ابزار های فهم صائب از آن را با زبان فکر ملت ها و اقوام مختلف در اختیار جهانیان قرار داد. وقتی که از یک طرف ما کاری برای معرفی معارف تشیّع انجام نداده و از آن طرف دیگران دست به کار شده و از عدم حضور ما سوء استفاده نموده و هر چه خواستند در مورد تشیّع و معارف آن نوشته و با نازل ترین قیمت به بازار اندیشه روانه نموده اند، ما چه انتظاری می توانیم از جامعه غربی داشته باشیم. امید که این مجموعه های کوچک یک طلبه کوچک و همچنین آثار بعدی انتشارات آی لوگوس و دیگر آثاری که از جانب دلسوزان تألیف می شود، بیواند زمینه آشنایی بیشتر خواننده غربی و به ویژه اروپایی را با تشیّع و معارف بلند آن فراهم نماید. باز هم با قاطعیت عرض می نمایم، که همه آنچه تاکنون انجام شده قطره ایست از اقیانوس معارف تشیع که لازم است با تلاش بلند همتان رشد نموده، تعالی یافته و با ارائه ابتکاراتی به جهان فکر تقدیم گردد.
البیان: آینده جریان سازی فکری اروپا در حوزه معرفی ناب و علمی تشیع را چگونه می بینید؟
” Der Schia-Islam” جریان جدیدی در تداوم برنامه‌های فرهنگی و فکری است برای مشارکت بیشتر شیعیان و انجمن‌های فرهنگی شیعی و تقویت ارتباط هدفمند آنها، با محوریت:
- حفظ هویت تشیع.
- تقویت فرهنگ و ادب شیعی بومی.
لذا این آثار باید با استفاده از توان چند‌دستگاهی و چند‌رسانه‌ای برای معرفی فرهنگ شیعی و جریان‌سازی مداوم و گسترده با گستره عمیق هویت‌دهی به نسل‌ها و عصرها توصعه یابد، تا بتواند به جریانی جدید در شیعه شناسی در جوامع غربی منجر شود.
اگر چنین تلاشی به ثمر بنشیند، در بین نسل جدید ساکن در اروپا نه شاهد “گسست نسلی” خواهیم بود و نه” احساس بی ریشگی”، بلکه خاستگاه فکری و ملی جوانان را در ذهن آنها پررنگ نموده و هویت ایرانی شیعی آنان استمرار خواهد یافت.
البیان: سخن پایانی:
متأسفانه آنچه تا کنون ترجمه (و یا احیاناً تألیف) شد، کافی نیست چرا که نه بر واقعیت مبتنی است و نه بر درک شرایط فکری-فرهنگی حاکم بر جامعه غربی! به جای درک صحیح قوانین حاکم بر جهان دینی غربی، به خودمان و به توان مهندسی ذهن خودمان غرّه شدیم، که با واقعیت تطابق نداشته است. به جای اینکه بر اساس واقعیت های بوم شناسی اندیشه غربی، چیدمان توسعه در انتقال معارف اسلامی را استوار نماییم، بر اساس نیازهای کوتاه مدت خودمان (منافع دنیایی برخاسته از روابط حزبی و خانوادگی) چیدمان توسعه »خودمان« را برقرار کردیم.
در عرصه شطرنج منافع شخصی و در نظر گرفتن واقعیت، زمین بازی را به نفع منافع زودگذر شخصی خودمان آماده نموده و خیلی سریع با دست و پا کردن چند اثر ترجمه ای ناراست و ویراسته نشده بر دشمن فرضی پیروز شدیم.
لذا می توان با »تألیف« و آن هم »تألیف برای مجامع آکادمیک« و با دقت و امانت، هم اعتبار علمی ایجاد نمود و هم ضعف های گذشته را جبران نموده و هم به نیاز روز لبیک گفته و هم معارف ولایی شیعی را در گستره جهانی عرضه نمود. همکاری و همراهی نخبگان و فرهیختگان در این راستا کمکی است برای نشر معارف ثقلین. و سلام بر عاشقان نشر معارف ثقلین!
ثبت دیدگاه شما