عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب:
اختلافات درون شیعی اندک است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب و سفیر اسبق ایران در واتیکان، گفت: درمجموع اختلافات درون شیعی در مقطعی که در آن حضور داریم گسترده نیست اما باید برای همین میزان از اختلافات نیز چاره‌اندیشی کرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد مسجد جامعی بابیان اینکه تمام نحله‌های دینی دنیا شاهد اختلافات کوچک و بزرگ در درون خود هستند، گفت: انسجام در داخل جامعه شیعه در کلیت خودش اگر از بقیه‌ی گروه‌های دینی و ادیان دیگر بیشتر نباشد کمتر نیست.
مسجد جامعی ابراز کرد: پراکندگی شیعه تقریباً در همه‌ی نقاط حتی قسمت‌های مهاجرنشین وجود دارد و می‌شود گفت کم‌وبیش در همه‌ی نقاط دنیا شیعه وجود دارد. در برخی کشورها مانند ایران، آذربایجان، عراق و بحرین شیعیان در اکثریت هستند و در برخی کشورها مثل پاکستان و کویت جز اقلیت‌های بزرگ محسوب می‌شوند و در برخی مناطق هم اقلیت کاملاً کوچکی هستند.
وی اظهار داشت: شیعیان به‌طور طبیعی تحت تاثیر محیط و شرایط مختلفی هستند که بسیار با یکدیگر متفاوت است.
سفیر اسبق ایران در واتیکان تصریح کرد: شرایطی که در برزیل و آرژانتین برای شیعیان وجود دارد آن شرایطی نیست که در تایلند وجود دارد.
مسجد جامعی تاکید کرد: درمجموع اختلافات درون شیعی در مقطعی که در آن حضور داریم گسترده نیست اما باید برای همین میزان از اختلافات نیز چاره‌اندیشی کرد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: در یک نگاه دقیق‌تر گاهی اوقات شیعه را به‌عنوان یک مجموعه‌ی کامل (و همه شیعیان را به‌عنوان بخش‌هایی از این مجموعه بزرگ) باید در نظر گرفت و بررسی کنید که این شیعه چه مسائل، ویژگی‌ها و چه اختلافات و هماهنگی‌هایی دارند.
مسجد جامعی یادآور شد: به‌طور مثال این مجموعه یک امر مشترک و مقدسی دارد مثل عزاداری برای امام حسین (ع) و تکثری یا تنوعی در مسائل دیگر دارد. اما این تنوع و تکثر را نمی‌شود اختلاف تلقی کرد به دلیل اینکه هر دسته از شیعیان مقلد یک مرجعی هستند. این اختلاف نیست و تنوع است.
وی اضافه کرد: یک نکته مهم به‌طورکلی در خصوص مسلمانان و به‌طور خاص شیعیان وجود دارد و آن اینکه حساسیت زیادی به غیر هم اندیشان خودشان دارند یعنی بسیاری از این اختلافات به‌طور طبیعی نکته‌ی خاصی نیست ولی چون یک‌طرف حساسیت دارد درنتیجه به‌طور متقابل اختلافات دو طرف با همدیگر تشدید می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: اگر از کنار این اختلافات «مرو کراما» بگذریم اتفاقی نمی‌افتد. این اختلافات و مشکلاتی که از آنها ناشی می‌شود تا مقدار قابل‌توجهی مخلوق همان فرهنگ ضدیت با دیگران است.
وی همچنین عنوان کرد: واقعیت این است که عموم مشکلاتی که ما مسلمانان از آنها رنج می‌بریم عمدتاً به خاطر عقب‌ماندگی فکری، اقتصادی و فرهنگی ماست.
مسجد جامعی ابراز کرد: قطعاً چین 2019 از چین 40 سال قبل به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، حقوق بشری و حقوق طبیعی خیلی قوی‌تر است. آنها از رشد اقتصادی شروع کردند. فارغ از اینکه اساسا عقب‌ماندگی ناشی از چیست و با چه راه‌هایی می‌شود آن را از بین برد باید گفت بسیاری از مشکلات امروز مسلمانان ناشی از عقب‌ماندگی است.
سفیر اسبق ایران در واتیکان یادآور شد: اگر عقب‌ماندگی‌های فکری، سیاسی و فرهنگی بین مسلمانان از بین برود اختلافات مذهبی در بین آنها کاهش خواهد یافت.
وی حوادث گذشته تاریخ صدر اسلام را از نمودهای بارز اختلافات بین مسلمانان دانست و گفت: گذشته را نباید فراموش کرد ولی نباید از گذشته آغاز کرد. نباید گول بخوریم دچار حسن ظن و سوءظن بی‌مورد نشوییم، گذشته را مدنظر داشته باشید نه اینکه مرتب از گذشته آغاز کنید از زمان حال باید آغاز کنید گذشته در ذهن شما باشد اما افراد عقب‌مانده فکری از گذشته آغاز می‌کنند.
مسجد جامعی با تاکید دوباره بر اینکه عقب‌ماندگی مهمترین دلیل اختلافات درون شیعی است، ادامه داد:ما در حال حاضر مشکلاتی داریم که به‌هیچ‌وجه لازم نیست برای آنها این مقدار هزینه و نیرو صرف کنیم. تا موقع که جامعه شیعه روبه‌جلو نرود این مشکلات حل نخواهد شد و این جلو آمدن جامعه شیعه اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه جامعه واقعاً به لحاظ مدیریتی بازتر باشد جامعه شیعی بیشتر وارد جامعه جهانی بشود.
وی عنوان کرد: البته من معنی این حرف را می‌فهم و مشکلات آن را هم می‌دانم ولی نکته و واقعیت این است که شما در خلأ نمی‌توانید رشد کنید و جامعه را توسعه بدهید.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: عقب‌ماندگی مظاهر مختلفی دارد؛ یکی از مهمترین نمودهای آن عدم شجاعت اخلاقی است، البته این غیر از سد شکستن‌های بی‌مورد است؛ غیر از ولنگاری فکری و عملی است.
وی ابراز داشت: بدون شک در حال حاضر نمی‌توان به دلایل صرفا تئوریک، جامعه را در حالت ایزوله نگه داشت و درعین‌حال انتظار داشت که جامعه بتواند توسعه پیدا کند.
مسجد جامعی عنوان کرد: مسئله و مشکل ما صرفا ایدئولوژیک نیست به‌عنوان‌مثال، سیستم بانکی ما به گفته‌ی خود متخصصین بانک مرکزی حداقل 25 سال از سیستم بانکی دنیا عقب است. با سیستم بانکی و تجاری این‌چنینی نمی‌شود با دنیا تعامل کرد. وقتی یک جامعه تصمیم دارد که از حالت ایزوله دربیاید باید با دنیا تعامل کند.
سفیر اسبق ایران در واتیکان اظهار داشت: اعتمادبه‌نفس و باور به پیشینه تاریخی و تمدنی در بین نخبگان و اندیشمندان شیعی یکی از مقدمات توسعه‌یافتگی و ارتباط فعال با جوامع دیگر است.
مسجد جامعی همچنین گفت: مداخله بیرونی برای اختلاف یک‌چیزی نیست که فقط برای ما شیعیان باشد؛ برای آنها هم که خیلی توسعه‌یافته هستند و خیلی سابقه تاریخی دارند برای آنها هم وجود دارد؛ ما جلوی عوامل بیرونی را نمی‌توانیم بگیریم. صرف اینکه شما این حرف را بزنید و به آن اصرار کنید چیزی را تغییر نمی‌دهد. البته نقش عوامل هم‌شدت و ضعف دارد. مشکل ما این است که آن کانال‌های ارتباطی را برای حل اختلافات نداریم.
وی ابراز کرد: در اوج جنگ سرد بین آمریکا و شوروی که در چند مورد مثل قضیه خلیج کوک‌ها نزدیک بود جنگ اتمی رخ دهد ولی به این دلیل که طرفین از یک حدی توسعه‌یافته‌تر بودند کانال‌هایی میان آنها وجود داشت و به‌اصطلاح یک تلفن قرمزی وجودی داشت که شرایط را تعدیل می‌کرد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: در مجموعه‌ها و کشورهای توسعه‌یافته هم این‌طور نیست که اختلاف به وجود نمی‌آید اما کانال‌های واسطه‌ای وجود دارد که شرایط را تعدیل می‌کنند. این کانال‌ها را ما در درون خود در بین نقاط تصمیم‌ساز و حساس تشیع نداریم و به آن شدیداً نیاز داریم.
مسجد جامعی بابیان اینکه یک جامعه می‌تواند متحد باشد اما درعین‌حال متنوع نیز باشد؛ اضافه کرد: باید اصل و هویتی که برای تشیع تعریف می‌شود در آن «تنوع» به‌عنوان یک عامل مثبت تعریف بشود که واقعاً هم مثبت است زیرا دست‌کم در دنیای امروز تکثر داشتن درونی مثبت است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ابراز کرد: تنوع (تفاوت) را با اختلاف نباید اشتباه گرفت علت آن‌هم این است که وحدت مطلوب یک نوع وحدت فیزیکی است نه بیولوژیکی یعنی اینکه همه مثل من باشند درحالی‌که این نوع وحدت محقق نمی‌شود و مطلوب هم نیست. باید هرکسی در جای خودکار خودشان را انجام بدهد ولی درعین‌حال همدیگر را دفع نکنند و در درون خودشان مرتب در حال جنگ کردن نباشند.