محمدرضا فخر روحانی؛ استاد دانشگاه قم گفت: شرق‌شناسان شیعیان را با چند مؤلفه می‌شناسند که مهمترین آنها محرم است و لذا باید این امر را بسیار جدی بگیریم. امروزه در هیچ جای جهان نمی‌توانیم مکانی را بیابیم که در آن بحث عزاداری امام حسین(ع) مطرح نشده و مردمانش از آن بی‌خبر باشند و نکته جالب توجه اینکه غربیان نیز به این نکته اهتمام ویژه ای دارند و به غیر از مسجد، مکانی همچون حسینیه نیز برای ایشان امری آشناست که مسلمانان شیعه در موسمی از سال در آن در رثای سالار شهیدان به عزاداری می‌پردازند.
وی ادامه داد: در بسیاری از گزارشات مستشرقان انگلیسی و فرانسوی که به هنر وارد شده‌اند توصیفاتی در مورد نحوه عزاداری شیعیان هند و زیبایی و شکوه آنها صورت گرفته است و وقتی به باطن این مسئله که موجب شکوه و عظمت چنین آئینی می شود برمی خوریم به وضوح مشاهده می کنیم که امام حسین(ع) در میان اهل بیت(ع) نیز از جایگاهی به مراتب ویژه به نسبت سایر امامان برخوردار است چه برسد به ما شیعیان دلداده که باید در تعظیم و تبلیغ پیام و فرهنگ عاشورا سنگ تمام بگذاریم.
غربی‌ها از قرن ۱۸ به بعد پرداختی مفصل به واقعه عاشورا داشته‌اند
فخر روحانی به گزیده‌ای از آثار مستشرقان غربی در باب بیان عظمت واقعه عاشورا اشاره کرد و گفت: غربی‌ها عمدتاً از قرن ۱۸ وقتی به بحث عاشورا می‌رسند پرداختی مفصل به این واقعه دارند و مثلاً سایمن اوکلین کتابی نوشته و در بحث مفصلی به کربلا پرداخته یا «ادوارد گیبن» که مورخ معروفی در انگلیس است، در کتاب «اضمحلال تمدن روم» در مورد تاریخ اسلام مطالبی نگاشته است و بعد از پیامبر(ص) و امام علی(ع) به واقعه عاشورا اشاره می‌کند.
استاد دانشگاه قم تصریح کرد: البته استناد این مورخان در بررسی تاریخ تشیع و به ویژه عاشورا به اسناد دست اول نیست و لذا خطری که وجود دارد این است که هر مورخی گزینشی عمل می‌کند و قسمت‌هایی را که دوست دارد می‌فهمد یا مواردی را که قصد دارد به خواننده القا کند پررنگ می‌کند و بعضاً واقعه کربلا را براساس رفتارهای دینی عزاداران تعریف کرده‌اند.
وی افزود: در سال ۱۸۸۵ یک مستشرق به نام تامس پاتریک هیوز در کتابش با عنوان «دیکشنری آو اسلام» به کلمه عاشورا می‌پردازد که البته در آن رگه‌های انحرافی دیده می‌شود چرا که او در مقدمه کتابش جمله کلیدی را بیان کرده و آن اینکه مطالب و مفاهیم تشیع فقط از دیدگاه وهابیت تعریف شده‌اند در حالی که وهابیون در این سال هنوز در عربستان قدرت چندانی نداشتند و ائمه(ع) هم صاحب بارگاه و بقعه بودند.
این پژوهشگردینی با اشاره به جریان‌های انحرافی منبعث از وهابیت نظیر داعش که سعی در معکوس جلوه دادن بسیاری از آموزه‌های اسلامی داشته و قیام عاشورا و حرکت امام حسین(ع) را بدعتی در سیره و سنت پیامبر اسلام قلمداد می‌کنند، گفت: برخی مأمور هستند که با نقشه قبلی وارد این عرصه شوند. دسته دیگر به عنوان موضوع علمی به تشیع می‌پردازند، ولی اینها هم خیلی تحت تأثیر مستشرقان گذشته هستند و به منابع آنان رجوع می‌کنند.
علاقانه‌ترین مذهب، مذهب تشیع است
وی راه نجات از این تحریفات را بسنده کردن جامعه شیعه به تحقیقات و پژوهش‌های علمای شیعه و بیان آنها به زبان ساده بیان کرد و تأکید کرد: اگر بتوانیم میراث و آموزه‌های شیعه خودمان را به زبان و با قلمی که مستشرقان می‌فهمند به زبان ساده ارائه دهیم، در خیلی موارد می‌توانیم نگاه آنان را به تشیع عوض کنیم، اینکه شیعه را به عنوان گروهی خطرناک معرفی می‌کنند، درست نیست، بلکه عاقلانه‌ترین مذهب شیعه است.
فخرروحانی با تأکید بر اینکه غربیان غالباً نگاهی صرفاً سیاسی به مذهب شیعه دارند، گفت: خطر در اینجاست که اگر کسی امام حسین(ع) را به عنوان رهبر سیاسی و فرمانده نظامی معرفی کند در واقع جایگاه امام را تنزل داده است، در حالی که امام به عنوان وظیفه امامت وارد کربلا شد. تصور آنهایی که نگاه صرف سیاسی به عاشورا دارند این است که عرصه عاشورا عرصه رقابت انتخاباتی است، در حالی که در مکتب امام(ع)، نابود کردن پایگاه و قدرت فکری دشمن است ولو اینکه با شکست ظاهری همراه باشد.
کربلا ریشه در واقعه صلح امام حسن(ع) دارد
وی اظهار داشت: ریشه واقعه کربلا در واقعه صلح امام حسن(ع) است که غربی‌ها غالباً درک درستی از آن ندارند؛ امام حسن(ع) در شرایط بسیار سختی قرار داشتند و در حالی که فرماندهان ایشان به او خیانت کردند و شکست حتمی هم بود، چاره‌ای جز صلح نداشتند. با این وصف متأسفانه تحت تأثیر مخالفان شیعه، تصویری بسیار وحشتناک و نادرست از امام حسن(ع) در منابع فرنگی وجود دارد.
وی در پایان بیان کرد: ما به عنوان شیعه باید شخصیت‌ها، دستاوردها و تاریخ صحیح شیعه را به زبان و ادبیات و قلمی که غربی‌ها می‌فهمند، بیان کنیم. البته نه به زبانی که میان خود ما رایج است و آن را می‌فهمیم. اگر این کار دنبال شود، اولاً محافل علمی آنها با تاریخ شیعه آشنا خواهند شد و ثانیاً عمق اعتقادی، دانش تاریخی و فرهنگی نسل جوان شیعه که در خارج از کشور است بیشتر خواهد شد. بنابراین متولیان باید تشیع را آن طور که شایسته است به جهانیان معرفی کنند.
ثبت دیدگاه شما