ﮔﻔﺘﮕﻮ با ﻋﻼﻣﻪ سید ﻣﺮﺗﻀﻰ ﺟﻌﻔﺮ عاملی

گفت و گو با علامه سید جعفر مرتضی در رابطه با اندیشه ها و افکار این اندیشمند بزرگ اسلامی. 

---

   ﺁﺛﺎﺭ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﻃﻮﺭﻯ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺪﺍ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﺍﺯ ﻏﻴﺮ ﺁﻥ ﻛﺎﺭ ساده‌ای ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ می‌کنیم ﻛﻪ مهم‌ترین ﺁﺛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺭﺍ ﺍﺟﻤﺎﻻً ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻧﻜﺘﻪﺍﻯ ﺭﺍ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﻮﻡ؛ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻳﻰ ﻣﻨﺰﻭﻯ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺷــﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ تقدیسشان ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺒﺮﻙ ﺟﻮﻳﻨﺪ. ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﻘﺪّﺳــﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﻓﻘﻂ ﺍﻣﺮ ﻭ ﻧﻬﻰﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﻛﻪ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻛﻮﭼﻜﻰ ﻭﺧﺸــﻮﻉ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺍﺷــﺮﺍﻗﺎﺕ ﻓﺮﺷﺘﻪﮔﻮﻧﺔ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ـ ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﻮﺗﺎﻫﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﺮﺩﻥِ ﺍﺭﺍﺩﺗﻤﻨﺪﺍﻧﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ می‌کند ـ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﻭ ﺧﻴﻠﻰ ﺯﻭﺩ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﭘﺸــﺖ ﭘﺮﺩﻩﻫﺎﻯ ﺧﻔﺎ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﻧﺪ

ﻭ ﺩﺭ ﭘﻮﺷﺸﻰ ﺭﺍﺯﮔﻮﻧﻪ ﻣﺨﻔﻰ ﺷﻮﻧﺪ. ﺍﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﺩﻩﻫﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﺍﺑﻬﺎﻡ ﻭ ﻣﻌﻤﺎ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺁﻥﻫﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﻯ ﺗﻮﺩﺭﺗﻮﻯ ﺗﻮﻫﻢ ﻭ ﺧﻴﺎﻝ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻧﻜﺮﺩﻩﺍﻧﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺗﻼﺵ ﻭ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺯﻧﺪﮔﻰ می‌کنند؛ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﺯﻧﺪﮔﻰ می‌کنند؛ ﺑﻴﻦ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪﺳﺮ می‌برند ﻭ ﺣﺘﻰ می‌توان ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﻳﻚﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ می‌بینند ﻭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﻴﭻ ﻭﺍﺳﻄﻪﺍﻯ ﺑﺎ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺗﻌﺎﻣﻞ می‌کنند ﻭ ﻫﺮ ﺭﻳﺰ ﻭ ﺩﺭﺷﺘﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﻓﺮﺍ می‌گیرند ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭ ﺳﻜﻨﺎﺗﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻗﺖ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ می‌گذرانند. می‌توان ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺳﻮﻩ ﻭ ﭘﻴﺸﻮﺍ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻋﻴﺐ ﻭ ﻧﻘﺼﻰ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺠﺎﻟﺘﺸﺎﻥ ﺷﻮﺩ ﻣﺒﺮﺍ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﭼﻴﺰﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺨﻔﻰ نمی‌کنند؛ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺨﻔﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻭ ﺑﺮ ﺳــﺎﻳﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻭﺍﺟﺐ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩﻥ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺳﺮ ﺗﻌﺒﺪ ﻭ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﻫﺪﻑِ ﺣﻔﻆ، ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﻭ ﺳﻼﻣﺖِ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﻮﺭﺕ می‌گیرد.

ﺍﻳﻦ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺋﻤﻰ ﻭ ﺷــﻔّﺎﻑ ﺍﻣﺎﻡ ﻳﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ، ﻻﺯﻣﺔ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﺖ. ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺘﻰ ﻛﻪ می‌توان ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﻳﺎﺩ ﻛﺮﺩ: ﻫﺪﺍﻳــﺖ ﺍﻣــﺖ؛ ﺍﺻﻼﺡ ﻭ ﺭﺗﻖ ﻭ ﻓﺘﻖ ﺍﻣﻮﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ؛ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳــﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ، ﺻﻼﺡ، ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻭ ﺭﺳــﺘﮕﺎﺭﻯ؛ ﺯﻣﻴﻨﻪﺳــﺎﺯﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺍﺷﺮﺍﺭ ﻭ ﺍﻭﺑﺎﺵ؛ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪﮔﻮﻧــﻪﺍﻯ ﻛــﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮﺩ ﻣﺴــﻠﻂ ﺷــﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻃﻐﻴﺎﻥ ﻫﻮﺱﻫﺎ، ﺷﻬﻮﺍﺕ ﻭ ﻏﺮﺍﻳﺰﺷﺎﻥ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻯ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺻﻼﺡ ﺑﻪﻛﺎﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ؛ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﺔ ﺁﻥ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍﻯ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﻭ ﭘﺮﺑﺎﺭ ﺭﺍ ﭘﺎﻳﻪﺭﻳﺰﻯ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍﻯ ﻛﻪ ﺧﻴﺮﺍﺕ ﻭ ﺑﺮﻛﺎﺕ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﻮﺷــﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺤﻘﻖ می‌شوند؛ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍﻯ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺭﻭﺷﻦﺗﺮﻳﻦ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﻗﻮﻉ می‌پیوندند.

ﺍﮔــﺮ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﺻﻴﺎﻯ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻤﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧــﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﻭﺭ می‌کردند، ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﺍﻟﮕﻮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻭ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺗﺄﺳّﻰ ﻭ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ می‌رفت؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﭘﻴﺶ می‌آمد ﻛﻪ ﺷــﺎﻳﺪ ﺁﻥﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻧﺸــﻴﺐ ﺯﻧﺪﮔــﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧــﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﻣﻌﺎﻳﺒﻰ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷــﺪ؛ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭﻣﺴﺎﺋﻠﻰ ﺩﭼﺎﺭ ﻟﻐﺰﺵ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﻃﻼﻉ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻫﻤﻴﺸــﮕﻰ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻫﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ـ ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺭﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻴﺸﺎﻥ ـ ﻣﺎﻧﻌﻰ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﻬﻤﺖﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺟﻴﻬﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻬﻤﺖﺯﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺭﺳﻮﺍ می‌کند.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﺻﻴﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﺒﺮ ﻣﺴﺘﻜﺒﺮﻳﻦ ﻭ ﻃﻐﻴﺎﻥ ﻫﻮﺱﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺷﻜﺴــﺘﻦ ﺣﺼﺎﺭ ﺷﺮﻉ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ، [ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ] ﺩﺷﻤﻨﺎﻧﺸﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩ می‌شوند ﻭ ﺑﺎ ﺷــﻴﺎﻃﻴﻨﻰ ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ می‌گردند ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ، ﻫﺮ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻤﺮﺩ، ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻭ ﺩﺷــﻤﻨﻰ ﺑﺎ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻓﺮﺍ می‌خوانند. ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻬﻤﺖ ﺯﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻜﻨﺎﻥ ﻫﻢ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ می‌شوند ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﻫﺮﭼﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﺑﻪﻛﺎﺭ می‌گیرند؛ ﺍﺯ ﻫﻴﭻ ﺩﺭﻭﻏﻰ ﻛﻪ ﺑﺸﻮﺩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮﺩ ﻳﺎ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﻯ ﻛﻪ ﺑﺸﻮﺩ ﻭﺍﺭﻭﻧﻪ ﺟﻠﻮﻩ ﺩﺍﺩ ﻳﺎ ﺁﻳﻪ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺘﻰ ﻛﻪ ﺑﺸﻮﺩ ﻣﻌﻨﺎ ﻳﺎ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺤﺮﻳﻒ ﻛﺮﺩ، ﻓﺮﻭﮔﺬﺍﺭ ﻧﻜﺮﺩﻩﺍﻧﺪ.

می‌توان ﮔﻔــﺖ ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﺍﻧﺴــﺎﻥ ﻭ ﻫﻮﺱﻫﺎﻳﺶ، سرکشی‌های ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﻭ ﻣﺎﻟﻰﺍﺵ ﻭ ﺯﻭﺭﮔﻮﻳﻰﻫﺎ ﻭ ﻇﻠﻢ ﻭ ﺳــﺘﻢﻫﺎﻳﺶ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﺎ ﺍﻣﺎﻡ ﻫﻢ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴــﺘﺪ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴــﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ. ﺍﻳﻦ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﺆﺛﺮ ﻭ ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺍﻣﺎﻣﺖ، ﺷﺌﻮﻥ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺪﻑ

حیله‌ها ﻭ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎﻯ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻫﺮ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻰ، ﺑﺎَﺍﺷﻜﺎﻝ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺮﻳﻒ، ﺗﻘﻠﺐ ﻭ ﺗﻬﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﺪ. ﻋﻠﺖ ﺍﻳﻨﻜﻪ می‌بینید ﺗﺄﻟﻴﻔﺎﺕ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺷــﻴﻌﻪ ﭘﺮ ﺍﺳــﺖ ﺍﺯ ﺑﺤﺚﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻰ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻤﻼﺕ ﻭ ﺗﺠﺎﻭﺯﺍﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﺷﻴﻌﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺎﻙ می‌کند ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳــﺖ. ﺩﺭ ﺟﺎﻯﺟﺎﻯ نوشته‌های ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻤﻼﺕ ﺑﻪﭼﺸﻢ می‌خورند.

ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﺪ: ﻣﺸﺨﺼﺎً ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﭼﻪ کتاب‌هایی نوشته‌ام، می‌شود ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻯ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺒﻴﺖ ﻓﻰ ﺁﻳﻶ ﺍﻟﺘﻄﻬﻴﺮ ، ﺍﻟﻐﺪﻳﺮ ﻭ ﺍﻟﻤﻌﺎﺭﺿﻮﻥ ، ﻟﺴــﺖ ﺑﻔﻮﻕ ﺃﻥ ﺃﺧﻄﺊ، ﺍﻟﻮﻻﻳﻶ ﺍﻟﺘﺸﺮﻳﻌﻴﻶ ﻭ … ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ.

•      ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ : ﺍﻟﺤﻴﺎﺓ ﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻴﺔ ﻟﻺﻣﺎﻡ ﺍﻟﺮﺿﺎ ، ﻣﺎﺳﺎﺓ ﺍﻟﺰﻫﺮﺍ ، ﺍﻟﻤﻮﺍﺳــﻢ ﻭ ﺍﻟﻤﺮﺍﺳﻢ، ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﻭ ﺃﻣﻮﺍﻝ ﺍﻟﺒﺼﺮﺓ، ﺃﺑﻮﺫﺭ ﻻ ﺇﺷﺘﺮﺍﻛﻴﺔ ﻭ ﻻ ﻣﺰﺩﻛﻴﺔ، ﺍﻟﻮﻻﻳﺔ ﺍﻟﺘﺸﺮﻳﻌﻴﺔ، ﻛﺮﺑﻼ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺸﺒﻬﺎﺕ ﻭ … ﺑﺎ ﺍﻧﮕﻴﺰﺓ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺒﻬﻪ، ﻳﻚ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻭ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻫﺠﻤﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﺎﻥ ﺗﺸﻴﻊ ﺗﺄﻟﻴﻒ شده‌اند؛ لطفاً ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﭘﮋﻭﻫﺎﻥﻭﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺧﺎﺹ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺷﺎﻳﺪ ﺟﻮﺍﺑﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺆﺍﻝ ﻗﺒﻞ ﺩﺍﺩﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻓﻰ ﺑﺎﺷــﺪ؛ ﺍﻣﺎ می‌شود ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺷﺒﻬﻪ، ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﻃﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻭ ﺯﻳﻮﺭ ﺣﻖ ﺁﺭﺍﺳﺘﻪ ﻭ ﻋﻼﻣﺎﺕ ﻭ ﻇﻮﺍﻫﺮ ﺣﻖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﺁﻥ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ، ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻣﺘﻘﻠﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ می‌دهد. ﺷﺒﻬﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﺭﻫﻢ ﻭ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺗﻘﻠﺒﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺲ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺁﻥ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺑﻰﺍﺭﺯﺵ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ ﺍﻯ ﺭﻧﮓ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺷﺒﻴﻪ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﮔﺮﺍﻥ ﻗﻴﻤﺘﻰ ﭼﻮﻥ ﻃﻼ ﻭ ﻧﻘﺮﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.

ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻘﻠﺐﻫﺎﻳﻰ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﺷﻴﺎ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻠﻰ ﺻﻮﺭﺕ می‌گیرند ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ، ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻧﻘﺶ ﺣﻴﺎﺗﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ. زمینه‌های ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻧﻰ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮﻯﻫﺎ، ﺍﺧﻼﻗﻴﺎﺕ، ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺑﺸــﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻪﺳﺰﺍﻳﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺍﺿﻌﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻃﻤﻊﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻫﻮﺍﭘﺮﺳــﺘﺎﻥ ﺗﻼﺵ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﺐ ﻭ ﻓﺮﻳﺒﻜﺎﺭﻯ ﺑﺰﻧﻨﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻯ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻧﺎﭼﺎﺭ ﻫﺮﻛﺴﻰ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻰ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺳــﺮ ﻭ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ. ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩ، ﺩﺳــﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﺎﻥ ﺭﺍ ﻭﺍ می‌دارد ﻛﻪ

ﻫﻤﻴﺸــﻪ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺧﺼﻤﺎﻧﺔ ﺍﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﺭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻖ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺣﻖ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ؛ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ، ﻓﻜﺮ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺪﻑ ﻗﺮﺍﺭ می‌دهد.

ﺑﺎﻳــﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻼﺵﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﺔ ﺧﺮﺍﺑــﻜﺎﺭﻯ، ﺗﺤﺮﻳﻒ، ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ، ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﺑﻰﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻣﻘﺪّﺳــﺎﺕ ﺑﺮ ﻭﺟﺪﺍﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺻﻮﺭﺕ می‌گیرد، ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻧﻤﻮﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎﻯ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺻﻼﺣﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﺔ ﺣﻔﻆ ﻣﺮﺯﻫﺎﻯ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺗﺸﻴﻊ ﺍﺯ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺩﺷﻤﻦ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻫﻞ ﻓﻜﺮ ﻭ ﻗﻠﻢ ﺭﺍ ﻭﺍﺩﺍﺭ می‌کند ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻓﻊ ﺁﻥ ﺗﻼﺵ ﻛﻨﻨﺪ. ﺍﻫﻞ ﻓﻜﺮ ﻭ ﻗﻠﻢ ﻣﺪﺍﻓﻌﺎﻥ، ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ، ﺣﺎﻣﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺖﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﻮﺷﻴﺎﺭ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎﻯ ﻛﻮﺗﺎﻫﻰ ﺩﺭ ﺣﻖ ﻛﻴﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻳﻌﻨﻰ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺗﺸﻴﻊ.

•     ﺑﻴﺸﺘﺮِ ﺁﺛﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺍﮔﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎﺑﻰ ﺭﺍ ﺷﺮﻭﻉ ﻛﻨﻴﺪ، ﻛﺪﺍﻡ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻣﺸﻜﻠﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﻧﺞ می‌بریم ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﻗﺘﻰ می‌خواهیم ﺑــﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻛﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﻢ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﺔ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﻭ ﺍﺧﻼﻗﻰ ﺗﻼﺷــﻰ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻫﻴﻢ، ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻛﺎﺭﻯ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﺔ ﻓﻜﺮ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ می‌کنیم ﻭ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ـ ﺻﺮﺍﺣﺘﺎً ﻳﺎ ﺗﻠﻮﻳﺤﺎً ـ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻳﻦ ﻧﺴــﺒﺖ می‌دهیم. ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮﺩ، ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻭ ﺩﺳــﺘﻮﺭﺍﺕ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ می‌شوند. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﻗﺪﺍﺳﺖ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪﺍﻧﺪ، ﺭﻭﺡ ﻋﺒﻮﺩﻳﺖ، ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﺜﺒﻴﺖ می‌کنند.

ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺁﻧﭽﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﺔ ﺫﻫﻦ ﻣﺎﺳﺖ ﺍﺭﺯﺷﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﻫﻴﭻ ﻋﺒﻮﺩﻳﺖ ﻭ ﻗﺪﺍﺳﺘﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺁﺭﺍﻣﺶﺑﺨﺶ ﻧﻴﺴــﺖ ﻭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﺴﻠﻴﻢ نمی‌رساند؛ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﺷــﺨﺼﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﺎﺩﻩﻟﻮﺡ ﺍﻋﺠﺎﺏﺁﻭﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺴﻨﺪ ﻭ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻏﻴﺮﻣﻄﻠﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﺩﻳﻨﻰ ﻫﻢ ﺑﺸﻮﻧﺪ.

ﺧﻼﺻﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺁﻳﺎﺕ ﻣﺤﻜﻢ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺗﻔﺴــﻴﺮﻯ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﺭﺍﺋﺔ ﺭﻭﺵ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰﻫﺎﻯ ﻛﻼﻡ ﺍﻳﺸــﺎﻥ، ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺷﻨﺎ ﻛﻨﻴﻢ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ؛ فرموده‌اند: ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺯﻳﺒﺎﻳﻰﻫﺎﻯ ﻛﻼﻣﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭﻯ می‌کنند.

ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻯ ﻋﻤﻠﻰﺷﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ـ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﻗﻠﺒﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﻨﻴﻢ، ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﻗﺮﺁﻥ (ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ، ﻣﻌﺎﻧﻰ، ﻟﻄﺎﻳﻒ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺁﻥ) ﻧﻴﺰ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻯ ﻗﻠﺒﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﻨﻴﻢ.

ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺍﺳــﻼﻡ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺷــﺌﻮﻥ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺍﻣﻮﺭ ﻫﻢ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺖ، ﺍﻳﻦ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎﻯ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺩﻗﺖ ﻧﻈﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ.

ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺍﺻﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻡ ﻓﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻨﺘﻬﻰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ: ﺍﺻﻞ »ﺍﻣﺎﻣﺖ.« ﺍﺻﻞِ ﺍﻣﺎﻣﺖ ـ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﭘﻴﺸــﻮﺍﻳﻰ ﻭ ﭼﺸــﻤﺔ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻭ ﺍﻟﻬﺎﻡ ـ ﺩﺭ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﺻﺎﻯ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﺗﺤﻘﻖ می‌یابد؛ ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴــﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻯ ﺣﻖ ﻭ ﺩﻳﻦ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺍﺻﻠﻰﺍﻧﺪ. ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺖ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻰ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻞ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﭼﺸﻤﺔ ﺯﻻﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺮﺍﺑﺸﺎﻥ می‌کند ﻭ ﺑﻪ ﺭﻭﺣﺸــﺎﻥ ﺟﺎﻧﻰ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ می‌بخشد. ﺍﻣﺎﻡ ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴــﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ زشتی‌ها بازمی‌دارد ﻭ ﺑﻼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﻭﺭ می‌کند. ﺍﺋﻤﻪ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻭ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﻌﻀﻼﺕ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺍﻣﺎﻡ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷــﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﺎﻣﺖ، ِﺻﺮﻑ ﺗﺼﻮﺭﺍﺕ ﻣﺠﺮﺩ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺫﻫﻨﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪﺍﻯ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ می‌گذارد. ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺭﺍﻩ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﺭﻭﺵ ﺯﻳﺴﺘﻦ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺣﺘﻰ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻭ ﺁﺷﺎﻣﻴﺪﻥ؛ ﺧﺮﻳﺪ ﻭ ﻓﺮﻭﺵ؛ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ؛ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺧﻮﺍﺏ؛ ﺷــﺐ ﻭ ﺭﻭﺯ؛ ﺳﻴﺎﺳــﺖ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ؛ ﺟﻨﮓ ﻭ ﺻﻠﺢ ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺌﻮﻥ؛ ﭼﻪ ﺷﺌﻮﻥ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺣﻴﺎﺗﻰ ﻭ ﭼﻪ ﺷﺌﻮﻥ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﻛﻢﺗﺄﺛﻴﺮ. ﭘﺲ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺤﺚﻫﺎ، سخنرانی‌ها ﻭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﺏ، ﻏﺬﺍ ﻭ ﻫﻮﺍ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻧﺪ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻫﻢ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻧﺪ.

•     ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳﻼﻡ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶِ ﻣﺪﺧﻞٌ ﻟﺪﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﺴﻴﺮﺓ ﻭ ﺍﻟﺘﺎﺭﻳﺦ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ فرموده‌اید، ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻛﺎﻓﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻭﻗﺘﻰ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺎ ﮔﺰﺍﺭﺷــﺎﺗﻰ ﺳﺮ ﻭ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﻻﻟﺖﻫﺎﻯ ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﻭ می‌بایست ﺻﺤﺖ ﻭ ﺳﻘﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ، ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺍﺑﺰﺍﺭﻯ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﻣﻜﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﺪ. ﻣﺜﻼً ﻓﺮﺽ ﻛﻨﻴﺪ ﺍﻭ ﺑﺎ ﮔﺰﺍﺭﺷﻰ ﺳﺮ ﻭ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻘﻞ ﺷــﺪﻩ ﻭ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﺷــﺄﻥ ﻧﺰﻭﻝ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻳﻪﺍﻳﺴﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺭﻭﻍ، ﻛﻔﺮ، ﺩﺯﺩﻯ ﻳﺎ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﺎ ﻭﺻﻰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﻫﻢ می‌دهد ﻭ ﻧﻴﺰ می‌گوید ﻓﻼﻥ ﺷﺨﺺ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﻯ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻓﻼﻥ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺜﻼً ﻓﺎﺭﺱ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻚﺗﻚ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﺪ؛ ﺍﻭﻻً ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﻨﺪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﺪ؛ ﺷﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺳﻨﺪ، ﺷﺨﺺ ﻣﺠﻬﻮﻟﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻛﺴﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻍﮔﻮﻳﻰ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺁﻳﻪﺍﻯ ﻛﻪ ﺷﺄﻥ ﻧﺰﻭﻝ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﺍﺩﻋﺎ ﺷﺪﻩ، ﺩﻗﻴﻖ ﺷﻮﺩ؛ ﺷﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩﺍﻯ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺜﻼً ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺘﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﺎ ﻭﺻﻰ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﺎ ﺩﻟﻴﻞ ﻗﻄﻌﻰ، ﻋﺼﻤﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪﻩ ـ ﻭ می‌داند ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺴــﻠﻂ نمی‌شود ﻭ ﻫﻴﭻ ﺳﻬﻮ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﻰ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺻﺎﺩﺭ نمی‌شود ـ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺿﻌﻒ ﻭ ﺳﺴﺘﻰ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ می‌شود. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻭﻗﺘﻰ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﻣﺴﻠّﻢ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﻛﻪ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻓﻮﺕ ﻛﺮﺩﻩ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻫﻨﻮﺯ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻳﺎ ﺍﺻﻼً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺯﻧﺪﮔﻰﺍﺵ ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎﺯ ﺿﻌﻒ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺭﻭﺷﻦ می‌شود؛ ﻳﺎ ﻣﺜﻼً ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﺟﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ می‌گوید ﻣﻜﻪ ﺍﺳﺖ، ﻧﻪ ﻫﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﻓﺎﺭﺱ ـ ﻳﻌﻨﻰ ﺣﺠﺎﺯ ﻣﺤﻞ ﻭﻗﻮﻉ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ـ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻫﻤﺔ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻮﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺭﺍ ﺭﺩ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺬﺏ ﻭ ﺟﻌﻠﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﺤﻜﻮﻡ ﻛﻨﺪ.

ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺷــﺪ ﻛﻪ ﭘﮋﻭﻫﺸــﮕﺮ ﺩﺭ ﻣﺜﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﺍﻳﺘﻰ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻋﻠﻢ ﺭﺟﺎﻝ، ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻧﻰ، ﻋﻠﻢ ﻛﻼﻡ ﻭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﺖ؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺭﻭﺍﻳﺘﻰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﺜﻼً ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﻜﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺩﻋﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷــﻴﺪﻥ ﺁﺏ ﻣﻮﺟﺐ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺟﺬﺍﻡ ﺍﺳــﺖ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺍﻧﺴﺎﺏ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻌﺎﻭﻳﻪ ﭘﺴﺮ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﻣﺮﻭﺍﻥ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻮﻡ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺮﻭﺽ، ﻓﻘﻪ ﻭ… .

• ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﺔ ﻋﻠﻤﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻠﻮﻣﻰ ﻛﻪ ﺍﺣﻴﺎﻧﺎً ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻫﺴﺖ  ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﺍﺯ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮﺍﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳــﻼﻡ ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ ﺍﺳــﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮﻫﺴــﺘﻴﺪ، ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺍﻣﺎﻣﺖﭘﮋﻭﻫﻰ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦﭘﮋﻭﻫﻰ ﺭﺍ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻭ ﻛﺪﺍﻣﻴﻚ ﺭﺍ ﭘﻴﺶﻧﻴﺎﺯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻴﺪ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺿﻤﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺆﺍﻝ ﺍﻭﻝ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﻫﻢ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩﻡ.

•      ﺩﺭ ﻳﻜــﻰ ﺍﺯ مصاحبه‌ها فرموده‌اید: …» ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳــﻼﻡ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺣﺪ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﻫﺴﺖ…«؛ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻤﻰ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺭﻭﺵ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻓﺮﻗﻰ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮﺭﻭﺍﻳﺎﺕ (ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻓﻘﻬﻰ، ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ، ﺗﻔﺴــﻴﺮﻯ ﻭ …) ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻣﺤﻘﻖ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻓﻘﻬﻰ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺳﻨﺪﻯ ﻭ ﺩﻻﻟﻰ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺑﻴﻦ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻳﺎ ﺟﻤﻊ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕِ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻌﺎﺭﺽ ﺍﺳﺖ

ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻳﺎ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﺕ ﻓﻘﻬﻰ، ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ، ﭘﺰﺷﻜﻰ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻮﻡ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﺪ. ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻭﺍﻗﻌﻪﺍﻯ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ می‌کند ﻳﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪﺍﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﺎ ﺍﻣﺎﻡ ﻳﺎ ﻋﺎﻟﻤﻰ ﻧﺴﺒﺖ می‌دهد ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﺍﺳﺖ؛ ﻭﻗﺘﻰ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﺍﻗﻌﻪﺍﻯ ﺍﺷﺎﺭﻩ می‌کند، ﻣﺤﻘﻖ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ ﻧﺰﻭﻝ ﺳــﻮﺭﻩ ﻳﺎ ﺁﻳﻪ ﺭﺍ ﻣﺸــﺨﺺ ﻛﻨﺪ. ﺍﻭ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺩﺭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺗﻔﺴــﻴﺮﻯ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﺁﻥ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻳﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻛﻨﺪ. ﮔﺎﻫﻰ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮﻫﺎﻯ ﻓــﺮﺍﻭﺍﻥ ﻭ ﻋﻤﻴﻖ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﺍﺷــﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﺳــﺖ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ. ﭼﻪﺑﺴــﺎ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻯ ﺣﺪﻳﺜﻰ ﺣﺎﻛﻰ ﺍﺯ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻯ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪﺍﻯ ﺍﺻﻮﻟﻰ،

ﻓﻘﻬﻰ، ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﻭ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺣﻜﻤﻰ ﺷﺮﻋﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻌﺎﺭﺽ ﺑﺎ ﺍﺩﻟﺔ ﻓﻘﻬﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺍﺻﻼً ﺩﺭ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻳﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎﻋﺪﻩﺍﻯ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﻧﻜﺎﺕ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﺧﻼﻗﻰ، ﺳﻴﺎﺳــﻰ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻳﺎ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭼﻪﺑﺴــﺎ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻳﻚ ﻭﺍﻗﻌﺔ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪِ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻖ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ ﺩﺭ ﭘﺮﺗﻮ ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﺔ ﺍﺻﻮﻟﻰ ﻳﺎ ﻓﻘﻬﻰِ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺍﺩﻟﺔ ﺁﻥ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻭ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﻧﻈﺮ ﺩﺭﺳﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺳﺎﻟﻢ و ﻣﺤﻜﻢ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳــﺎﺧﺘﮕﻰ ﻭ ﺗﺤﺮﻳﻒﺷﺪﻩ ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩ. ﺧﻼﺻﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻤﺎﺭﺳﺖ ﻣﺤﻘّﻘﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻣﺸﺨﺺ می‌کند ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺶ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺣﻖ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ.

•      ﻛﺘﺎﺏ ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻫﺎﻣّﺔ ﺣﻮﻝ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ ﻭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻯ تفسیری‌ای ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺷﺘﺔ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻳﺪ، ﮔﻮﺍﻩ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕِ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺁﻳﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻗﺮﺁﻥ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪِ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕِ ﺩﻗﻴﻖ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﺳﺖ؟ ﻳﺎ ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ، ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻓﻬﻢ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ می‌توانیم ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺍ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ؟ ﻛﺪﺍﻡﻳﻚ ﺭﺍ ﺗﺮﺍﺯﻭﻯ ﺳﻨﺠﺶ ﺻﺤﺖ ﻭ ﺳﻘﻢ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻴﺪ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﻴﺴــﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺸﺮﻑ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ ﻭ ﻣﺘﻮﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺧﻮﺍﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﺘﻮﻥ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﻓﻘﻬﻰ ﻳﺎ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ. ﻗــﺮﺁﻥ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻓﻜﺎﺭ، ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ، ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮﻯﻫﺎ، ارزش‌ها، ﻋﻘﺎﻳﺪ، روش‌ها ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪﭼﻴﺰ ﻫﻴﻤﻨﻪ ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ. ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻥﻫﺎ ﺣﻜﻢ ﻣﻰﺭﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺻﺤﺖ ﻭ ﺳﻘﻢ ﺁﻥﻫﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻚ ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﺑﺎ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭﻭﻍ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ ﺍﺳﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺻﺮﺍﺣﺖ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺘﻮﻥ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻼﻙﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻗﺒﻮﻝ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﻗﺮﺍﺭ می‌گیرد. ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻣﺘﻮﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﺍﻳﻄﻰ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ می‌شوند:

ﺩﺳــﺘﺔ ﺍﻭﻝ: ﺁﻥ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﻭ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺩﺍﺭﻧﺪ؛

ﻣﺜﻼً ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ: ﻋﺼﻤﺖ ﺍﻧﺒﻴﺎ ؛ ﻃﻬﺎﺭﺕ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻧﺒﻮﺕ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭘﻠﻴﺪﻯ ﻭ ﻋﻴﺐ ﻭ ﻧﻘﺺ؛ ﻋﺪﻡ ﺟﻮﺍﺯ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩﻥِ ﻇﻠﻢ ﻭ ﺟﻬﻞ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ؛ ﻫﻴﭻ ﭼﺸﻤﻰ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺭﺍ ﺩﺭﻙ نمی‌کند، ﺍﻣﺎ ﺍﻭ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭﻙ می‌کند؛ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻏﻔﻮﺭ، ﺭﺣﻴﻢ، ﻋﺎﺩﻝ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ… ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺭﻭﺍﻳﺘﻰ ﻛﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺼﻤﺖ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻣﻨﺎﻓﺎﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﭼﻴﺰﻯ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻰ ﻃﻬﺎﺭﺕ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﻫﺪ ﻳﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻳﺎ ﺁﺧﺮﺕ ﺩﻳﺪﻩ می‌شود ﻭ… ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﮕﻰ ﻭ ﺩﺭﻭﻍ ﺑﻮﺩﻧﺶ ﺷﻜﻰ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﻮﻥ ﺑﺎ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﺩﺍﺭﺩ.

ﺩﺳﺘﺔ ﺩﻭﻡ: ﺭﻭﺍﻳﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻜﻤﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻫﻴﭻﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ، ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻨﻰ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭﺿﻊ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﺭﺽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﺍﻳﺎﺗﻰ ﻣﺤﻜﻮﻡ ﺑﻪ ﺑﻄﻼﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﺓ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺑﺎﻗﻰ می‌مانند ﻭ ﻃﺒﻖ ﺭﻭﺍﻝ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ می‌شود ﻭ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺭﻭﺵ ﻋﻘﻼ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩﻯ، ﻗﺮﺍﺋﻨﻰ ﺑﺮ ﻧﻔﻰ  ﺑﻪﻋﻨــﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮﺍﻥِ ﻋﺮﺻﺔ ﺍﻣﺎﻣﺖﭘﮋﻭﻫﻰ است.

• ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﺷــﺮﺍﻑ ﺑﻪ بحث‌های ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﺔ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ می‌کنند ﻣﺆﺛﺮ ﺍﺳﺖ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺷﻜﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﻨﺎﻯ ﻋﻈﻴﻢ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺳــﺘﻮﺍﺭ می‌شود ﺭﺍ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﻗﺖ می‌کردند ﻭ ﺑﻪﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺗﻌﺼﺐ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺼﺎﻑ ﺑﻪ ﺁﻥ می‌پرداختند، ﻗﻄﻌﺎً ﻫﺮ ﺷﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ می‌رفت ﻭ ﺭﺍﻩ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﮔﻤﺮﺍﻫﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﺁﺷﻜﺎﺭ می‌شد ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺭﻳﺴﻤﺎﻥ ﻣﺤﻜﻢ ﺍﻟﻬﻰ ـ ﻛﻪ ﺟﺪﺍﻳﻰ ﻭ ﺍﻧﻘﻄﺎﻋﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ـ ﭼﻨﮓ می‌زدند ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺷﻨﻮﺍ ﻭ ﺩﺍﻧﺎﺳﺖ.

ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭﻫﺎﻯ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﺮ ﺭﻭﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﮔﺸﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻛﺴﻰ ﻛﻪ نمی‌تواند ﺑﻪﺭﺍﺣﺘﻰ ﺍﺯ ﺷﺮّ شبهه‌های ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻛﻪ ﻫﻮﺍﭘﺮﺳﺘﺎﻥ، ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ و ﻟﺸــﻜﺮﻳﺎﻥ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ می‌کنند ﺧﻼﺹ ﺷــﻮﺩ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻭ ﺩﺭﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﮔﺸﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺩﺭ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﺷﺒﻬﻪ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﻮﺩ؛ ﺩﺭﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪﺍﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻭ ﭼﺸﻤﺔ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﻘﻴﻘﻰ می‌رسانند. ﻣﺜﻼً ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺴﻰ ﺷﺒﻬﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷــﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ، ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺭﺍ ﻭﺻﻰ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺣﻠﺖﺷــﺎﻥ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩﻧﺪ ﭼﻴﺰﻯ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ! ﺑﺮﺍﻯ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻰ، ﺣﺪﻳﺚ ﻏﺪﻳﺮ ﻭ ﺑﻴﻌﺘﻰ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ، ﺩﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ می‌تواند ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﺔ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺷﺒﻬﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﻮﺩ. ﺍﮔﺮ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﺎﻧﻊ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺷﻮﻧﺪ، می‌تواند ﺍﺯ ﺩﺭِ ﺣﺪﻳﺚ »ﺛﻘﻠﻴﻦ« ﺧﺎﺭﺝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺎﺯ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ، ﺍﺯ ﺩﺭِ ﺁﻳﺔ »ﺧﺎﺗﻢﺑﺨﺸﻰِ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺭﻛﻮﻉ« ﺧﺎﺭﺝ می‌شود ﻭ ﺩﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻛﻪ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭﺵ نمی‌آیند. ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺗﻰ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻮﺍﺟﻪ می‌شود، می‌توان ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺭﺍ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻰ می‌تواند ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮﺯ ﻓﻜﺮ، ﺣﺎﻻﺕ، ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺶ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ.

ﻧﻜﺘﺔ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺍﻣﻮﺭ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﺭﺣﻴﻢ، ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ، ﺣﻜﻴﻢ ﻭ ﻋﻠﻴﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺻﺪﺩ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﻫﺎﻯ ﺭﺣﻤﺘﺶ ﺭﺍ ﺑﺒﻨﺪﺩ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﻴﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﻭ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﺨﻴّﺮ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ؛ ﻋﺪﻩﺍﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺒﺮﺩ ﻭ ﺍﺑﺎﻳﻰ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻋﺪﻩﺍﻯ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺮﻳﺰﺩ ﻭ ﺑﺎﻛﻰ ﻧﺪﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎ ﻣﺪﺍﺭﺍ، ﺭﺣﻤﺖ ﻭ ﺻﺒر ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ می‌کند؛ ﺣﺎﻻﺕ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﻮﺕ ﺑﻪ ﺿﻌﻒ، ﺍﺯ ﻣﺮﺽ ﺑﻪ ﻋﺎﻓﻴﺖ، ﺍﺯ ﺭﺍﺣﺘﻰ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ، ﺍﺯ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻯ ﺑﻪ ﺑﻰﻧﻴﺎﺯﻯ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻨﮕﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﺸﺎﻳﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ می‌دهد؛ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ می‌دهد. ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺍﺛﻨﺎﻯ ﻋﻤﺮ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺧﻮﺩ ﺟﻤﻊ می‌شوند ﻭ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ می‌شوند؛ می‌شنوند ﻭ می‌بینند؛ ﺍﻳﺮﺍﺩ می‌گیرند؛ ﺑﺤﺚ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮ می‌کنند؛ ﺩﻭﺳــﺘﻰ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﻰ می‌کنند؛ می‌جنگند ﻭ ﺻﻠﺢ می‌کنند؛ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺩﻟﻬﺎﻳﺸﺎﻥ ﺑﺮﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺳﺨﺘﻰﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻰ ﺑﺪﻝ ﺷﻮﺩ.

ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺪﺍﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ، ﻋﻠﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪﻥ ﻧﺎﻡ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﮔﺮ ﺫﻛﺮ ﺷــﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻭ ﻭ ﺍﻣﺎﻣﺘﺶ ﺭﺍ ﺍﻧﻜﺎﺭ می‌کردند، ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ﺧﺎﺭﺝ می‌شدند. ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺁﻳﺔ »ﺍﻛﻤﺎﻝ« ﺑﺮ ﺁﻳﺔ »ﺗﺒﻠﻴﻎ« ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﺭﺍﺩﺓ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺮﺟﻊ ﻫﻤﻪ، ﻣﺎﻧﻊ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﮔﻰِ ﺍﻣﺖ ﻭ ﻧﻘﻄﺔ ﻭﺻﻞ ﻫﻤﺔ گروه‌ها ﻭ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺧﻼﺻﺔ ﻣﻄﻠﺐ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴــﻴﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪﺳــﻮﻯ ﺣﻖ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺪﺑّﺮ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺗﺶ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ؛ ﺁﻳﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖِ ﺭﻭﺍﻧﻰ، ﺳﺎﺩﮔﻰ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺪﺑّﺮ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﻧﻰﺍﺵ ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ؛ معانی‌ای ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖِ ﺩﻗﺖ ﻭﻟﻄﺎﻓﺖﺍﻧﺪ. ﻻﺯﻣﺔ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ، ﺩﺍﺷــﺘﻦِ ﻗﻠﺐ ﺻﺎﻑ، ﻣﺬﺍﻕِ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﻧﻔﺲِ ﭘﺎﻙ ﻭ ﻃﺎﻫﺮ، ﺗﺪﺑِّﺮ، ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻭﺩﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺁﻥ ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪﻯ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻋﻠﻮﻡ ﻭ ﺑﺤﺚﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺍﺳﺖ. ﺗﺪﺑّﺮ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺍﻧﺲ ﺑﺎ ﺁﻥ، ﺑﻪ ﭘِﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻀﺎﻋﻔﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﻬﻢ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ، ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﻭ ﻧﻜﺎﺕ ﺩﻗﻴﻖ ﺁﻥ ﻛﻠﻤﺎﺕ می‌دهد ﻭ ﺑﻪ ﻭﻯ ﻗﺪﺭﺗﻰ می‌بخشد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭﭼﻮﺏ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻭ ﺷﺌﻮﻥ ﺁﻥ، ﺩﺭ ﻛﻼﻡ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ می‌یابد ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻔﻬﻤﺪ.

•     ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮﻯ ﻫﻢ ﻭﺭﻭﺩ ﭘﻴﺪﺍ کرده‌اید، ﺭﻭﺵ ﺗﻔﺴﻴﺮﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: کتاب‌هایی ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺑﻪﭼﺎپ ﺭﺳﻴﺪﻩ، ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭﺱﻫﺎﻳﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻛﺘﺎﺏ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ؛ ﻧﻪ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮﻯ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻢ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ ﺳﻌﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺁﻳﺎﺕ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻢ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺍﺳــﺘﻌﻤﺎﻝ ﻋﺮﺏ ﺩﺭ ﺍﺷــﻌﺎﺭ ﻭ ﻣﺘﻮﻥ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻔﺎﻅ ﻣﺘﺮﺍﺩﻑ ﺑﻪ ﻧﻜﺎﺕ ﻭ ﻟﻄﺎﻳﻔﻰ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻢ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺳــﻌﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺩﺳــﺖ ﻧﺪﻫﻢ. ﻣﺜﻼً ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﻗﺮﺁﻥ می‌فرماید: ﻓﻌﺼﻲ ﺁﺩﻡ ﺭﺑّﻪ ﻓﻐﻮﻱ ؛ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻫﻢ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﺧﺖ ﺣﺴﺪ ﺗﻨﺎﻭﻝ ﻛﺮﺩ. ﻣﻦ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺳــﻌﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﺯ ﺁﻳﺔ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺑﻔﻬﻤﻢ. ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺳــﺆﺍﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺩﺕ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﻭ ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻗــﺖ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ می‌یابیم ﻛﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖِ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻫﻢ، ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﻰ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺍﺳــﺖ. ﺳــﺆﺍﻝ ﺑﻌﺪﻯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻋﺼﻤﺖِ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﺣﺴــﺎﺩﺕ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻰ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﭘﺎﺳــﺦ ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻰ ﻣﺜﻞ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻛﻤﺎﻝ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ، ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﻤﺔ ﻛﻤﺎﻻﺕ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻛﻤﺎﻟﻴﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﺁﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺁﺭﺯﻭ ﻛﺮﺩﻧﺪ که‌ای ﻛﺎﺵ ﺩﺭ ﺭﺗﺒﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﺁﻝ ﻣﺤﻤﺪ می‌بودند ﻭ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﻨّﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻛﻤﺎﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ؛ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﺁﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﻭﻳﮋﺓ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺍﺳــﺖ، ﺁﺭﺯﻭﻯ ﺩﺳﺖﻳﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺁﻥ، ﺑﻪﻧﻮﻋﻰ ﺳــﻠﺐ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﻔﺮﺩ ﻭ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﺎﺋﺒﺔ ﺣﺴﺪ ﭘﻴﺶ می‌آید. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻭﺟﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎﻯ ﺳﻠﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩ؛ ﺍﻣﺎ ﻻﺯﻣﺔ ﻗﻬﺮﻯِ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺣﺴﺪ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺧﻮﺩ ﻓﻌﻞ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﺳﺖ؛ ﻧﻪ ﺣﺴﺪ؛ ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ می‌فهمیم ﻛﻪ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ، ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻓﻬﻢ ﺁﻳﺎﺕ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ. ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺍﺣﺴﺎﺱ می‌کنم ﻣﻦ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺎﺭ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩﺍﻡ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﻇﺎﻫﺮ ﺁﻳﺎﺕ، ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﻋﺮﺏ، ﻟﻐﺖ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺩﺭ ﻓﻬﻢ ﺁﻳﺎﺕ ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻡ.

•     ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺆﺍﻻﺗﻰ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﺍﺫﻫﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪﻡ ﻭﺭﻭﺩ ﺟﺪّﻯ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﻭ ﺣﻤﻼﺗﻰ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﺻﻮﺭﺕ می‌دهند، ﭼﻴﺴﺖ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﻭﺭﻭﺩ ﺟﺪﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻡ! ﮔﻮﺍﻩ ﺁﻥ ﻫﻢ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﻟﺤﻖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﺟﻠﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﻡ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺁﻥ ﻫﻢ ﻓﻘﻂ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺍﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﺓ ﺧﻮﺩ ﻣﻦ ﺗﻤﺎﻡ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﻡ ـ ﺣﺘﻰ ﺍﻟﺼﺤﻴﺢ ﻣﻦ ﺳﻴﺮﻵ ﺍﻟﻨﺒﻰ ـ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺭﺩ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﻭﻫﺎﺑﻴﻮﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻳﻌﻨﻰ ﻭﺭﻭﺩ ﺟﺪﻯ!

•     ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴــﺔ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻭ ﺑﺤﺚﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﻛﺪﺍﻡ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﺯ ﻓﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻴﺪ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺳــﺮﺯﻣﻴﻦ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﻧﻮﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ می‌کنید؛ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﻬﺮ ﻗﻢ ﻣﺜﻞ ﺧﻮﺭﺷــﻴﺪﻯ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ می‌تابد ﻭ ﺑﺎ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﻭ ﺣﺪﻳﺜﻰ ﻧﻮﺭ ﺍﻓﺸﺎﻧﻰ می‌کند. ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻧﺸــﺪﻩ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﺭﺍ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻯ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ. ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﻣﻼﻙﻫﺎ ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻭﺿﻊ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺍﺳــﺎﺱ ﺁﻥﻫﺎ، ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻭ ﮔﺰﺍﺭﺷــﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺑﺴﻨﺠﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩﺷﺎﻥ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﻛﻨﻴﻢ. ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﻴــﻦ ﻣﻼﻙﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ. ﻣﺜﻼً ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳــﻢ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻃﺎﻟﻮﺕ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﻨﻰ ﺍﺳــﺮﺍﺋﻴﻞ می‌فرماید: ﺇﻥّ ﺍﷲ ﺍﺻﻄﻔﺎﻩ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻭﺯﺍﺩﻩ ﺑﺴﻄﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻭﺍﻟﺠﺴﻢ. ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﻼﻙ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺍﺳــﺖ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻭ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭ ﺟﺴﻢ، ﺭﻭﺣﻴﺎﺕ، ﺻﻔﺎﺕ، ﻣﻠﻜﺎﺕ ﻭ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻧﻔﺴﺎﻧﻰ ﻭ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻋﻠﻢ ﺍﺯ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻳﻚ ﭘﻴﺸﻮﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻣﺎﻡ ﻭ ﺑﺤﺚﻫﺎﻯ ﺍﻣﺎﻣﺘﻰ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻛﻨﻴﻢ. ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎﺭ، ﺍﮔﺮ ﻧﻘﺼﻰ ﺩﺭ ﻭﻳﮋﮔﻰﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ، ﺍﺧﻼﻗﻰ، ﺟﺴﻤﻰ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺌﻮﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﻮﺩ، ﺩﺭﻣﻰﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺷﺨﺺ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﻗﺮﺁﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻼﻙﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ می‌گذارد ﻭ ﺑﺮ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻼﻙﻫﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺒﺮﻳﻢ.

•     ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻰ ﻛﻪ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﭘﮋﻭﻫﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ، ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻯ ﻧﻘﺾ ﻭﺣﺪﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻳﺪ؛ ﻛﻤﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ ﻧﻴﺰ ﮔﺎﻫﻰ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﺤﻜﻮﻡ شده‌اید؛ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻣﻦ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳــﺆﺍﻝ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﻤﻚ می‌گیرم. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ می‌فرماید: ﻭﻟﻦ ﺗﺮﺿﻲ ﻋﻨﻶ ﺍﻟﻴﻬﻮﺩ ﻭﻻ ﺍﻟﻨﺼﺎﺭﻱ ﺣﺘﻲ ﺗﺘﺒﻊ ﻣﻠﺘﻬﻢ ؛ ﺷــﻤﺎ نمی‌توانید ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﺪ؛ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﺁﻥﻫﺎ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻛﻨﻴﺪ. ﺍﻳﺮﺍﺩﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ می‌شود، ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻨﺪﻩ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺑﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻥِ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﺳﺖ؛ ﻭﻟﻰ ﮔﺎﻫﻰ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺭﻭﺵ ﺑﻨﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺍﺻــﻞِ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻥِ ﺣﻘﻴﻘﺖ، ﺍﻳﺮﺍﺩ می‌گیرند؛ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛــﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺸــﻜﻞ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺎﻥ می‌فرمودند، ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﺳﺮ ﺟﻨﮓ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﺑﺎﻃﻴﻞ ﻭ ﺍﺳﺎﻃﻴﺮﺍﻻﻭﻟﻴﻦ ﻣﺘﻬﻢ می‌کردند ﻭ ﻳﺎ ﻧﺴــﺒﺖ ﺳﺎﺣﺮ ﻭ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ می‌دادند ﻭ می‌گفتند ﻛﻪ ﻭﺣﺪﺕ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻫﻢ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ! ﻋﻤﺮﻭ ﻋﺎﺹ ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺣﺒﺸﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻣﻦ ﺧﻮﺩﻡ ﺭﺍ ﻣﺒﺮّﺍ ﺍﺯ ﺍﺷــﻜﺎﻝ ﻭ ﻧﻘﺺ نمی‌دانم ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﺷــﺨﺺ ﺑﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷــﺪ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ می‌کنم؛ ﺍﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﺣﻘﺎﻳﻖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺍﻳﻦ ﻭﻇﻴﻔﺔ ﻣﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺭﺍﺿﻰ ﻭ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻣﻤﻜــﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﺎﻥ می‌کنیم. قطعاً ﻣﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺭﻭﺵِ ﺍﺭﺍﺋﺔ ﺣﻖ، ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺍﺋﻤﻪ ﻃﺎﻫﺮﻳﻦ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؛ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ می‌بینیم ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻭﻗﺖ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍﺿﻰ ﻧﺸﺪﻧﺪ.

ﻭﻇﻴﻔﺔ ﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳــﺎﺱ ﺿﻮﺍﺑﻄﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸــﻪ ﻋﺪﻩﺍﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ: ﻣﺎ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ می‌کنیم، ﻣﺎ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ می‌کنیم، ﻣﺎ ﺧﺮﺍﺑﻜﺎﺭﻳﻢ، ﻣﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻔﺮﻗﻪﺍﻳﻢ، ﻣﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻭﺣﺪﺗﻴﻢ ﻭ… ؛ ﺍﻳﻦ ﻣﺴــﺄﻟﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﺴﺖ؛ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺍﺩﺏ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﻨﻴﻢ، ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﻰ ﺑﺎ ﺁﻥﻫﺎ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻧﺸﻮﻳﻢ ﻭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻧﻴﺎﻳﻴﻢ، ﺩﺳﺖ ﺑﺮﺩﺍﺭ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ.

ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﺍﻣﺎﻣﺖﭘﮋﻭﻫﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻘﻴﻦ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻴﺪ ﺑﻪ ﺍﺧﻼﺹ ﺷﻤﺎ ﺧﺪﺷﻪ ﻭﺍﺭﺩ می‌کنند؛ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺷﻤﺎ ﺍﺷﻜﺎﻝ می‌گیرند ﻭ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻃﺒﻖ ﺣﻜﻤﺖ ﻭ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻋﻤﻞ نمی‌کنید. ﺑﻠﻪ ﺣﻖ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻳﻦ ﻏﺮﺑﺖ ﺣﻖ ﺍﺳــﺖ. ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ فرموده‌اند: »ﻣﺎ ﺗﺮﻵ ﺍﻟﺤﻖّ ﻟﻲ ﺻﺪﻳﻘﺎً.« ﺁﻳﺎ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﺴــﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﻋﻠﻰ ﺣﻖ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﺪ؟! ﺑﻪﻭﺍﻗﻊ ﻛﺴــﻰ ﻧﺒﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺣﻖ ﺭﺍ ﺑﮕﻮﻳﺪ؛ ﻭﻟﻰ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﻫﻢ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪﻧﺪ. ﭘﺲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﻛﺎﺭ ﺑﻜﺸﻴﻢ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﺖ ﺗﻼﺵ ﻛﻨﻴﻢ. ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺭﺍﺿﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻋﺪﺓ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ، ﺍﺯ ﺑﻴﺎﻥ ﺣﻖ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺯﻳﺎﻥ می‌بینند ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﻄﻼﻥ ﻭ ﮔﻤﺮﺍﻫﻰ می‌کنند.

•     ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺩﻏﺪﻏﺔ ﻣﺮﺯﺑﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺣﺮﻳﻢ ﻣﺬﻫﺐ ﺣﻘﺔ ﺗﺸﻴﻊ ﺭﺍ داشته‌اید، ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻠﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﭼﻪ ﺗﻬﺎﺟﻤﺎﺗﻰ ﺟﻬﺎﻥ ﺗﺸﻴﻊ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﻳﺪ می‌کند ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺗﻬﺎﺟﻤﺎﺕ ﻛﺪﺍﻡ ﻫﺠﻤﻪ ﺭﺍ خطرناک‌تر ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ؟

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻣﺎ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺠﻮﻡ ﻭ ﺣﻤﻠﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ؛ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻰ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﺁﻥ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻋﻠﺖ ﺍﻳﻦ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﺑﻠﺔ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻬﻤﺖ ﺯﺩﻥ ﺭﻭ می‌آورند ﻭ ﺑﺎ ﻓﺤﺶ، ﺗﻜﻔﻴﺮ، ﺟﻨﮓ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ ﻭ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ، ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺩﻭﺭ می‌کنند؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﺗﻌﺼّﺐ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺸﻨﺞ ﺍﺯ ﻣﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ می‌گیرند؛ ﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺩﻟﻴﻞ.

ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺷــﻤﻨﺎﻥ ﻫﻤﻴﺸــﮕﻰ ﺷﻴﻌﻪ، ﺣﻜﺎﻡ، ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﻫﻮﺳــﺮﺍﻧﺎﻥِ ﺩﻧﻴﺎﻃﻠﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻴﻌﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ می‌داند؛ ﺁﻥﻫﺎ ﺷﻴﻌﻪ ﺭﺍ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺳﺪّ ﺭﺍﻩ ﺧﻮﺩ می‌دانند ﻭ نمی‌توانند ﻭﺟﻮﺩ ﺷﻴﻌﻪ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻪ می‌جنگند: ﺟﻨﮓ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻰ، ﻣﺤﺎﺻﺮﺓ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ، ﺗﺤﺮﻳﻢ، ﻣﻨﺰﻭﻯ ﺳﺎﺧﺘﻦ، ﺯﻧﺪﺍﻧﻰ ﻛﺮﺩﻥ، ﺟﻨﮓ ﻧﻈﺎﻣﻰ، ﻛﺸﺘﻦ، ﺁﻭﺍﺭﺩﻩ ﻛﺮﺩﻥ، ﺩﻭﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺯ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﻋﻠﻤﻰ ﺟﻬﺎﻧﻰ (ﺗﺎ ﺁﻥ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺧﻮﺩ ﺑﻪﻛﺎﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ) ﻭ… .

ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳــﻦ ﻧﻪ ﺣﺎﻛﻤﺎﻥ، ﻧﻪ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻭ ﻧﻪ ﺩﻧﻴﺎﻃﻠﺒﺎﻥ ﻫﻴﭻﻳﻚ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ نمی‌کنند؛ ﭼﻮﻥ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﺴﻰ ﺍﻫﻞ ﻣﺪﺍﺭﺍ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؛ ﻣﺜﻼً ﺍﮔﺮ ﺣﺎﻛﻤﻰ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻋﻤﻠﻰ ﺧﻼﻑ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺷﻮﺩ، ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻭﺍﺟﺐ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﻢ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﻬﻰ ﺍﺯ ﻣﻨﻜﺮ ﻛﻨﻴﻢ؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﺷﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﻴﺮﻭ ﺩﺳــﺘﻮﺭﺍﺕ ﺣﺎﻛﻤﻴﻢ؛ ﺍﮔﺮ ﺣﺎﻛﻢ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪﺍﻯ ﺭﺍﺿﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺭﺍﺿﻰ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻏﻀﺐ ﻛﻨﺪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﻏﻀﺒﻨﺎﻛﻴﻢ. ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ: ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎﺵ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺗﺎﺯﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﭘﺸــﺘﺖ ﺯﻧﺪ ﻳﺎ ﺍﻣﻮﺍﻟﺖ ﺭﺍ ﻏﺼﺐ ﻛﻨﺪ! ﺣﺎﻛﻢ ﺩﺭ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻏﻴﺮﺷــﻴﻌﻪ ﺳﺎﻳﺔ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺭﻭﻯ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ؛ ﺧﺪﺍ ﺣﺎﻛﻢ ﺭﺍ ﺳﺮﻛﺎﺭ ﺁﻭﺭﺩﻩ. ﺍﻣﺎ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺣﺎﻛﻤﺎﻥ، ﺷﻴﻌﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺩ ﺧﻄﺮ می‌دانند ﻭ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸــﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺠﻤﻪﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺴﺘﻴﻢ؛ ﭼﻮﻥ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻳﺸﺎﻥ ﺳﺨﺖ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻣﻦ ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﻴﻢ. ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﻣﺴــﻠﻤﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺭﻧﺞ، ﺳﺨﺘﻰ ﻭ ﺑﻼ ﺭﺍ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﺼﺮ ﻇﻬﻮﺭ ﻛﻨﻨﺪ.

•      ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻛﺘﺎﺏ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﺤﻖِ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﻰ، ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻟﻤﺮﺍﺟﻌﺎﺕِ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺳــﻴﺪ ﺷﺮﻑ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭ زیبایی‌های ﺍﺧﻼﻗﻰ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺤﺚ ﻭ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ می‌اندازد. ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺧﻼﻕ ﺍﺻﻴﻞ ﺷﻴﻌﻰ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ ﻧﻜﺎﺗﻰ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﻣﻦ ﺭﻭﺵ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﺍ ﺑﻪﻛﺎﺭ نگرفته‌ام؛ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵِ ﺩﻳﺮﻳﻦ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺷــﻴﻌﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ. ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺵ ﺳﻴﺪ ﺷــﺮﻑﺍﻟﺪﻳﻦ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ ﺑﺎ ﺷﻴﺦ ﺳﻠﻴﻢُﺑﺸﺮﻯ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ؛ ﻳﺎ ﺑﺤﺚﻫﺎﻯ ﻋﻼﻣﻪ ﺑﺎ ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﻪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ. ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻣﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻇﺮﺍﺕ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﺋﻤﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﺵ ﺩﻳﺪﻩ می‌شود. ﻧﻜﺘﻪ ﻋﺠﻴﺒﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﻡ ﻭ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺧﻮﺍﺭﺝ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻴﻦ ﺩﺷــﻤﻦﺗﺮﻳﻦ ﺩﺷــﻤﻨﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻭ ﺛﺎﺑﺖﻗﺪﻡﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﺩﻭﺳﺘﻰﻫﺎﻯ ﻋﺠﻴﺒﻰ ﺩﻳﺪﻩ می‌شود ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻛﻰ ﺍﺯ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﻭ ﺍﺧﻼﻕ ﻣﺘﺮﻗّﻰ ﺷﻴﻌﻪ ﺍﺳﺖ؛ دوستی‌هایی ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ می‌شد ﺳــﺎﻝﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻰ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﻨﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﺍ ﭼﮕﻮﻧﻪ می‌شود ﺗﻔﺴــﻴﺮ ﻛﺮﺩ؟! ﺍﻳﻦ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺎﺳــﻨﻰ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻴﻌﻰ ﻳﺎﻓﺖ می‌شود ﻭ ﺁﻥﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﺍﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﺍﻟﺤﺪﻳﺪ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺳــﻨﻰ ﻣﺘﻌﺼﺒﻰ ﺍﺳــﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻈﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻭﻯ ﺩﺭ ﺳــﺨﻨﻰ ﻋﺠﻴﺐ می‌گوید: ﻋﻠــﻰ ﺧﻮﺩﺵ ﻣﺮﺩﻯ ﺧﻮﺵﺧُﻠﻖ، ﻧﺮﻣﺨــﻮ ﻭ … ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺷــﻴﻌﻴﺎﻧﺶ ﻫﻢ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳــﺖ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻗﺮﻥ ﻫﻔﺘﻢ ﻭﻟﻰ ﻋﻤﺮ ﺩﺭﺷــﺖﺧﻮ، ﺑﺪﺍﺧﻼﻕ ﻭ… ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺩﺭ ﭘﻴﺮﻭﺍﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ عقیده‌اش برمی‌داشته؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎﻯ ﻣﺪﺍﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺩﺷــﻤﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺬﺏ ﺩﺷﻤﻦ ﻭ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﺑﺮ ﺳﻮء ﺧﻠﻖ ﺍﻭ می‌شود. ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳــﻦ، ﺭﻭﺵ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺷــﻴﻌﻪ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ ﺣﻜﻤﺖ، ﻣﻮﻋﻈﺔ ﺣﺴــﻨﻪ ﻭ ﺧﻮﺵ ﺧُﻠﻘﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻦ ﻛﺎﺭ ﺗﺎﺯﻩﺍﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩﺍﻡ.

•     ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥِ ﻛﺘﺎﺏ ﻟﺴﺖ ﺑﻔﻮﻕ ﺍﻥ ﺍﺧﻄﺊ ﻣﻦ ﻛﻼﻡ ﻋﻠﻰ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺎﺳﺦ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺒﻬﻪ، ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺍﻳﻦ ﻛﻼﻡ ﺍﻣﺎﻡ ﺑﻪ ﻣﺤﻜﻤﺎﺕِ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻧﻴﺰ ﻛﻤﻚ گرفته‌اید؛ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻰ ﺑﻪ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ.

ﻋﻼﻣﻪ ﺳــﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪﺍﻯ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺯﻳﺒﺎ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺷﺎﺭﻩ می‌کنم؛ ﺭﻭﺍﻳﺎﺗــﻰ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷــﻴﻌﻴﺎﻥ، ﺍﻋﺘﻘــﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑــﻪ ﺍﺋﻤﻪ ﻋﺮﺿﻪ می‌کردند؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻭ ﻋﺮﺽ می‌کردند: ﺳﻴﺪﻯ ﻭ ﻣﻮﻻﻯ! ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻡ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ؛ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺁﻳﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ ﺩﺭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻛﺴﻰ ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪﺵ ﺭﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ، ﻧﺒﻮﺕ، ﺍﻣﺎﻣﺖ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮﺩ. ﻛﺴﻰ ﺁﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺭﺍ نمی‌دانست؛ ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﻋﺮﺽ ﻛﺮﺩ: ﺳــﻴﺪﻯ ﻭ ﻣﻮﻻﻯ! ﻣﻦ ﺍﻳﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺭﺍ نمی‌دانم ﻭ نمی‌توانم ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻢ؛ ﻭﻟﻰ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻋﻠﻰ ﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺩﺍﺭﻡ. ﺍﻣﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻔﺎﻳﺖ می‌کند.

ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﺵ ﺳــﺎﺩﻩ ﻭ ﺑﺴــﻴﻂ ﻛﻤﻚ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ. ﺍﺋﻤﻪ ﻭ ﻗــﺮﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺿﻮﺍﺑﻄﻰ ﺭﺍ ﺗﺮﺳــﻴﻢ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺒﻬﺎﺕ ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ. ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﻣﺘﺸــﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻜﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺜﻼً ﺑﺪﺍﻧﻰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻌﺼﻮﻡ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﻬﺔ ﺍﺑﺘﺪﺍﻯ ﺳﻮﺭﻩ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺳﺆﺍﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺑﻪ ﺟﻮﺍﺏ ﺁﻥ ﺑﺮﺳﻴﻢ؛ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻳﻘﻴﻦ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﺼﻤﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺻﻠﻰ ﻣﺤﻜﻢ ﻭ ﺧﺪﺷﻪﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ.

ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻴﺎﻣﻮﺯﻳﻢ ﺗﺎ ﻫﺮ ﻭﻗﺖ ﺑﺎ شبهه‌هایی ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ ﺷﺪﻧﺪ، ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨــﺪ. ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺪﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﺟــﻮﺍﺏ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﻢ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺍﺻﻮﻝ، ﺛﺎﺑﺖﻗﺪﻡ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﺮﺍﻯ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﻮﺍﺏِ ﺷﺒﻬﻪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻛﻨﻴﻢ. ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺭﺍ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻧﺪﻫﻴﻢ، ﺩﺷــﻤﻦ، ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻏﺎﻓﻞ ﻭ ﺑﻰ ﺗﻮﺟﻪ ﺭﺍ ﺷــﻜﺎﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ.

•     ﻗﺒﻼً ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉِ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻠﻴﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺩﺍﺭﻳﺪ؛ ﻣﺎ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺎﻳﻠﻴﻢ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﺧﻮﺷــﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻭ ﺁﻣﺎﺩﺓ ﭼﺎپ ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ .

ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ: ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺕ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻟﺼﺤﻴﺢ ﻣﻦ ﺳﻴﺮﻵ ﺍﻻﻣﺎﻡ ﻋﻠﻰ ﺑﻮﺩﻩﺍﻡ؛ ﺗﺎ ﺟﻠﺪ ﭘﻨﺠﺎﻫﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﭘﺎﻳﺎﻥ رسانده‌ام ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﻬﺮﺳــﺖﻫﺎﻳﺶ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺎ 54 ﻳﺎ 55 ﺟﻠﺪ ﻫﻢ ﺑﺮﺳــﺪ. ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳــﺮﺍﺋﻴﻠﻴﺎﺕ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺁﻥ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺣﻤﻼﺕ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺭﻓﺖ ﻭ ﻣﻦ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ 6 ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻡ!