کتاب «بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود»
تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش‌های جدیدی را در این حوزه فراهم می‌نماید.
حرمین شریفین، خاستگاه اسلام و تشیع بود و بی‌تردید نخستین شیعیان، در مدینه منوره می‌زیستند. با رحلت رسول خدا و شکل گیری جریان سقیفه، اهل بیت (ع) تا سال 35 هجرت، از خلافت بازماندند. در این بازه زمانی، فتوحات گسترش یافت و برخی شیعیان، ضمن شرکت و نقش آفرینی در آن‌ها، در مناطق فتح شده مانند شهرهای عراق، ساکن شدند؛ همچنین عده‌ای دیگر از شیعیان، مناطق دیگر نظیر شامات و مصر را برای سکونت انتخاب کردند. هرچند با خلافت امیرمؤمنان علی (ع)، در سال 35 قمری، انتظار می‌رفت تشیع در حرمین گسترش یابد و به عنوان کانون اصلی تشیع مطرح شود، اما در همین زمان، موج دوم مهاجرت شیعیان به عراق صورت گرفت؛ زیرا آن حضرت به دلایلی ناچار شد مدینه را ترک کند و همراه شیعیان به عراق عزیمت نماید. با استقرار امام در کوفه، کوفه به عنوان کانون شیعه، مطرح شد و این مرکزیت را در دوره‌های بعدی نیز حفظ کرد. از این پس هرچند مدینه همچنان محل سکونت امامان و برخی شاگردان و اصحاب آنان، در دوره خلفای اموی و عباسی بود، اما با سیاست دشمنی خلفا با اهل بیت (ع) و شیعیان و نیز به کارگیری خویشاوندان و وفاداران به خود در حرمین، این مذهب اصیل و ریشه دار، چندان در این مکان‌های معنوی رشد نکرد؛ البته حضور سادات علوی در آن کانون‌های مقدس، موجب شد تا آنان که به دیده‌ی غاصب به خلفا می‌نگریستند، با فراهم شدن حتی کمترین شرایط، از ضعف عباسیان استفاده کنند و با قیام خود، هرچند کوتاه مدت، امارات حرمین را برعهده بگیرند.
با سپری شدن دوره‌ی اقتدار دستگاه خلافت عباسی، که از حدود پایان ربع اول قرن سوم هجری شروع شد، تدریج کانون‌های قدرت در جهان اسلام متعدد شدند. سادات علوی نیز با تحرکات خود توانستند، از نیمه‌ی دوم سده‌ی چهارم هجری تا دوران معاصر، امارت حرمین شریفین را برعهده بگیرند. سادات علوی، دست کم در قرون نخستین اسلامی و تا پیش از تشکیل امارت اشراف، گرایش‌های شیعی داشتند. با شروع امارت اشراف، در مکه مکرمه و مدینه منوره، آنان تا چند سده به ترتیب مذهب زیدی و امامی داشتند؛ گویا آنان به تدریج تحت فشار دولت‌های نیرومند اهل سنت با نفوذ در حرمین، به مذاهبی چون شافعی، در عصر ممالیک، و بعد حنفی، در عصر عثمانی، روی آوردند.
تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه‌ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش‌های جدیدی را در این حوزه فراهم می‌نماید.
فهرست عناوین اصلی
- فصل اول: کلیات و مفاهیم
- فصل دوم: امیران شیعی مکه مکرمه از آغاز تا تشکیل امارت اشراف حسنی
- فصل سوم: امیران شیعی مکه از اشراف حسنی
- فصل چهارم: امیران شیعی مدینه منوره از آغاز تا تشکیل امارت اشراف حسینی
- فصل پنجم: امیران شیعی مدینه از اشراف حسینی
متن بخش اولیه‌ی کتاب: بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود
ثبت دیدگاه شما