مقاله «تطور موعودگرایی در تشیع سده‌های نخستین با تأکید بر انگاره‌ی (مهدی)»
فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، دوره 32، شماره 55، پاییز 1401
نویسندگان
- سید محمدهادی گرامی
استادیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران - محبوبه حامی
دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
در اسلام موعودگرایی و منجی‌گرایی عمدتا با انگاره‌ی «مهدی» به خصوص در مذاهب شیعی معنا پیدا می‌کند. این انگاره در بافت اسلامی در کنار انگاره‌های دیگری همچون «هادی، قائم، غیبت، انتظار و …» قرار می‌گیرد که در دوره‌های مختلف متناسب با بافت فکری جامعه، تطوراتی داشته است. این پژوهش در پی آن است تا با رویکرد تاریخ انگاره‌ای تطور و تحول معناییِ انگاره‌ی «مهدی» و ارتباط آن با انگاره‌های مرتبط دیگر را بررسی کند و از این رهگذر به این پرسش پاسخ دهد که «مهدی» به مثابه مهمترین انگاره در اندیشه موعودگرایی، چه تغییراتی در روند تاریخ داشته است. در این پژوهش مشخص خواهد شد که انگاره‌ی «مهدی» در ابتدا به عنوان لقبی عمومی و توصیفی به کار می‌رفت، ولی به مرور در طول چهار سده نخست اسلامی از یک سنت موعود‌گرایانه (Messianic tradition) که بر نظم این‌جهانی تأکید می‌کرد به سوی یک سنت آخرالزمانی (Apocalyptic tradition) توسعه یافت و به این ترتیب انگاره‌ی «مهدی» به سنت‌های آخرالزمان‌گرا پیوند خورد.
متن کامل مقاله: https://hii.alzahra.ac.ir/article_6651.html
ثبت دیدگاه شما