گفتگو با دكتر سيدعلي حسيني مدير مركز امام علي(عليه السلام) ایالات تیچینیوی سوییس

حاکم بودن خودسانسوری برای مسلمانان و به ویژه برای شیعیان بخاطر در اقلیت بودن؛ سبب شد تا برای حفظ شخصیت حقیقی و حقوقی مرکز اسلامی امام علي عليه السلام تاسیس شود.

---

­­-البیان : در ابتدا بفرمایید وضعیت جمعیتی و فرهنگی مسلمانان و شیعیان در کشور سویس چگونه است؟

دکتر سیدعلی حسینی: در ابتدا از وقتی که برای بنده اختصاص داده اید تشکر می کنم. در ابتدا اجازه بدهید مقدمه ای در باره کشور سوییس و وضعیت شیعیان و مسلمانان آن خدمتتان عرض کنم. کشور سوییس با ماهیت صلح دوستانه شناخته می شود و طبق آخرین آمار سال 2018 میلادی حدود 8 میلیون نفر جمعیت آن برآورد می شود و تعداد جامعه زنان این کشور بیشتر از مردان آن است و 25 درصد از جمعیت این سرزمین را خارجیان تشکیل داده که اغلب آنها ایتالیایی، آلمانی، پرتغالی، فرانسوی ها و اسپانیایی ها، ترک، صرب ها و… هستند.

زبان هایی مانند ایتالیایی، آلمانی و… در این کشور رایج است و فرهنگ این کشور متاثر از فرهنگ کشورهای همسایه است اما حاکمان سوییس علاقه دارند تا از تحت تاثیر فرهنگ های دیگر خارج شوند. اکثریت مردم سوییس پیرو دین مسیحیت و به ترتیب کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس می باشند.

در کشور سوییس افزون بر 415 هزار مسلمان زندگی می کنند که اکثریت آنها از به ترتیب از کشورهای حوزه بالکان، ترکیه، شمال آفریقا، صحرای آفریقا و خاورمیانه می باشند. طبق آمارها از 19920 تا 19960 فرد یا خانواده ای مسلمان مقیم دائم این کشور نبوده و اقامت مسلمان در این کشور از سال 1970 میلادی به بعد اتفاق افتاده است. طبق آمار سال 2018 حدود 5.3 درصد از جمعیت این کشور را مسلمانی تشکیل دادند که اقامت دایمی یا بیشتر از 15 سال در این کشور داشته اند را شامل شده است و دانشجویان و- شامل این آمار نیستند.

اسلام دومین دین پرطرفدار در سوییس است و از 550 هزار مسلمانی که در این کشور زندگی می کنند فقط 12 درصد از آنها ملیت سوییسی دارند. در شهرهای آلمانی نشین و زوریخ سوییس حدود 80 هزار مسلمان، در ژنو 23 هزار نفر و در ایالت های ایتالیایی نشین 6 هزار و 500 مسلمان زندگی می کنند. در این کشور تنها دو مسجد به معنای واقعی کلمه از نظر سیستم معماری در زوریخ و مسجد متعلق به احمدی ها، موجود است و سایر مراکز دینی شبیه حسینیه یا مراکز تجمع است. مسجد ژنو در سال 1977 میلادی توسط پادشاه عربستان ساخته شده است. در سال 2009، 58 درصد از مردم این کشور برای ممنوعیت ساختن مناره برای مساجد در این کشور رای مثبت دادند.

در مورد شیعیان سوییس آمار دقیقی وجود ندارد اما تخمین زده می شود حدود 4 هزار و 500 شیعه که یک درصد جمعیت مسلمانان آن را شامل می شود زندگی می کنند، شیعیان سوییس اکثرا اهل افغانستان، ایران، عراق، ترکیه، لبنان، پاکستان و- است و مراکز اصلی شیعیان در این کشور در سه منطقه فرانسوی نشین، آلمانی نشین و ایتالیایی نشین احداث شده است.

البیان: ایده تاسیس مرکز امام علی(عليه السلام) چگونه شکل گرفت؟

دکتر حسینی: حاکم بودن خودسانسوری برای مسلمانان و به ویژه برای شیعیان بخاطر در اقلیت بودن؛ سبب شد تا برای حفظ شخصیت حقیقی و حقوقی این مرکز اسلامی تاسیس شد تا شیعیان از این ترس خارج شوند و در برابر حمله گروه های افراطی عقب نشینی نکنند و با شناخت از حقوق خود از باورهای خود دفاع کنند. در واقع ما با تاسیس مرکز و جمع کردن شیعیان و ایجاد انجمن تلاش کردیم تا ضمن تثبیت شخصیت حقیقی شیعیان، شخصیت حقوقی آنها را نیز تقویت کنیم.

البیان : مرکز امام علی(عليه السلام) در چه سالی و با چه اهداف و ماموريت هایی تاسیس شده است؟

دکتر حسینی: مرکز فرهنگی اسلامی امام علی علیه‌السلام، مرکزی مستقل، دینی و مردمی است که توسط جمعی از مسلمانان و پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام در سال 2004 میلادی در ایالت “تیچینو”ی سوییس تأسیس شد. این مرکز هیچ گونه وابستگی به دولت و یا نهاد خاصی ندارد و اداره آن با تکیه بر شرع مقدس اسلام و قوانین کشور صورت می‌گیرد. هیئت مدیره مرکز اسلامی امام علی(عليه السلام) را تنی چند از زحمتکشان و افراد با سابقه مرکز تشکیل می‌دهند.

مرکز امام علی (علیه السلام) ایالت تیچینو عضو سازمان IRAS COTIS می‌باشد؛ این سازمان جوامع مذهبی و سازمان‌های جامعه مدنی را در چارچوب گفتگوی مذهبی در سوئیس گرد هم آورده است.همچنین مرکز امام علی (علیه السلام) ایالت تیچینو عضو کنفدراسیون سازمان‌های اسلامی سوئیس می‌باشد در ایالت نیز عضو اصلی کانون سمن‌های ایالتی است.
مرکز امام علی (علیه السلام) ایالت تیچینو مستقل و مردمی است و به‌عنوان مرکز عام‌المنفعه شناخته و ثبت گردیده است. مرکز امام علی (علیه السلام) لوگانو از بین حدود ۹۰ مرکز دینی و فرهنگی به‌عنوان پایگاه گفتگو انتخاب در سطح فدرال انتخاب گردیده و تنها مرکز تشیع عضو این پایگاه می‌باشد.

اهداف مرکز به شرح ذیل می باشد:

تبليغ و نشر معارف اسلامی و گسترش و تعميق آموزه های دينی

ارائه تصویر واقعی ازتشیع معاصر به جهان غرب

ارتباط مستقیم با مراکز علمی و شخصیت های علمی، ارائه چهره ای علمی واخلاق مدار از مذهب تشیع

تلاش و برنامه ریزی جهت حفظ و تقويت هويت اسلامی،

پديد آوردن زمينه و عناصر انسجام ميان مسلمانان مقيم سویس

کوشش برای معرفی هرچه بهتر اسلام به غير مسلمانان.

گسترش فعالیت ها از حوزه فرهنگی ،تبلیغی به حوزه های علمی

تعامل و گفت  گو با رهبران ادیان و مذاهب

تبیین مبانی و دیدگاه های تشیع  در موضوعات مختلف درمیان  نخبگان و دانشگاهیان

حضور در مجامع حقوقی

همزیستی مسالمت آمیز و ایجاد روابط اسلامی و انسانی در عرصه خارج از کشور

ایجاد رویکردی اعتدالی و عقلانی والهام گیری از شیوه امامان و بزرگان دین مبنی بر تعامل و جذب حداکثری

البیان : آیا تاسیس مرکز در سوییس نیازمند برخی مجوزهای خاص است تا حالت رسمی به خود بگیرد یا پس از تاسیس مراکز فرآیندهای مربوط به اخذ مجوزات صورت می گیرد؟

دکتر حسینی: برای تاسیس مرکز یک سری مباحث اولیه مانند داشتن اساس نامه لازم است تا بر اساس قوانین مدنی آن را ثبت کنید. واقعیت این است که جمعیت مسلمان در سوییس در اقلیت است و شیعیان در اقلیت این اقلیت قرار گرفته اند. در کشور سوییس به صورت تئوری در قانون اساسی و قوانین فدرال آزادی مذاهب وجود دارد ولی وقتی شما بخواهید بنای یک مرکز اسلامی را در این کشور بگذارید با مشکل روبه رو می شوید و به بهانه مکان و موقعیت جغرافیایی، ایمنی و- دست اندازهایی به وجود می آورند که در دست موسسان نیست و آنها با سلب مسوولیت از خود شما را به شهرداری حواله می دهد و شهرداری نیز با شرایطی که در نظر می گیرد عملا اجازه تاسیس بسیاری از مراکز از بین می رود. مراکز اسلامی اهل سنت و مسلمانان ترک زبان به دلیل ساپورت های ملی مانند شیعیان در محدودیت نیستند. بعد از ثبت و اخذ مجوزات لازم امکان تاسیس مراکز اسلامی در سوییس فراهم می شود.

البیان: آیا مراکز و نهادیی وجود دارند که نسبت به فعالیت مراکز اسلامی نظارت کمی و کیفی داشته باشند؟

دکتر حسینی: وقتی انجمن و مرکز اسلامی در سوییس تاسیس می شود در قدم اول باید ترازنامه مالی توسط مسوولان بصورت شفاف تنظیم شود. چون مراکز مستقلی مانند ما بودجه خود را توسط مردم تامین می کند مشکلی بوجود نمی آورد اما قوانین مربوط به شهرداری برای مراکز اسلامی مشکل ساز است و بخاطر شرایط ساخت و ساز عملا فعالیت آزاد مذاهب دچار مشکل می شود و نهادی هم برای حمایت در این زمینه وجود ندارد.

البیان : شیعیان سوییس از چه قشری هستند و نوعا با چه هدفی به آن کشور سفرنموده اند؟

دکتر سیدعلی حسینی: اکثر قریب باتفاق شیعیان سوییس را مهاجران تشکیل داده اند و جمعیت شیعیان این کشور از سال 2000 به بعد بیشتر شده است و بیشتر این افراد نیز مشغول کارهای تجاری و اقتصادی هستند.

البیان -جایگاه اجتماعی مسلمانان و به ویژه شیعیان سوییس چگونه است؟

دکتر حسینی: در بیشتر کشورهای غربی بعد از جنگ جهانی اول زنان حق رای بدست آورند و سوییس آخرین کشور غربی بود که به زنان حق رای داد و با وجود مطرح شدن مباحث مربوط به رفع محدودیت فعالیت های اجتماعی و سیاسی زنان در سال 1984 اما تا سال 1971 زنان حق در این کشور را نداشتند. شرایط زندگی مسلمانان در سوییس و سایر کشورهای غربی چندان مطلوب نیست و به مسلمانان معتقد به باورهای دینی به ناحق به چشم مسلمانان رادیکال نگاه می کنند و پس از حادثه یازده سپتامبر که مقدمه ای برای اسلام ستیزی بود فضا برای فعالیت مسلمانان تنگ تر و باریک تر شده و برخی از مراکز اسلامی تعطیل شده اند.

احزاب و گروه های سیاسی که میانه ای با خارجیان ندارند پدیده مهاجرت را با مسلمانان گره می زنند. همچنین تاثیر ایالت های فرانسوی و ایتالیایی نشین از گروه های افراطی نیز بر فعالیت مسلمانان تاثیرمنفی گذاشته است.

قانون اساسی و قانون ایالت های سویس، قانون انعطاف پذیری است و مردم با جمع کردن هفت هزار امضا می توانند متولیان قانون را نسبت به حذف برخی قوانین یا اضافه کردن قوانین جدید وادارند. در سال 2021 مردم سوییس با جمع آوری امضاء استفاده از برقعه برای زنان را در کل کشور سوییس ممنوع اعلام کردند. مردم کانتون های جنوبی سوییس استفاده از برقعه برای زنان را از سال 2013 ممنوع کرده بودند. در کشور سوییس اغلب وقتی یک قانون در یک ایالتی تصویب می شود به تدریج در تمام آن کشور تسری پیدا می کند. بعد از پیروزی مخالفان حجاب، آنها در صدد ممنوعیت اقامه نماز در سوییس شدند چرا که از نظر آنها نماز مسلمانان معصومانه نیست و شامل پیام های نفرت برای مسیحیان و یهودیان می باشد و اما این پیشنهاد هنوز در مرحله بازنگری است و به مرحله رای گیری گذاشته نشده است اما این پیشنهاد از حمایت بزرگترین حزب سیاسی این کشور برخودار است.

طبق یک قانون که در ژنو به تصویب رسیده پوشیدن نمادها و علامت های دینی برای کارمندان و کارگران ممنوع شده است و این قانون از حمایت 55 درصد نمایندگان برخودار شده است و انجام فعالیت های مذهبی جزء در موارد خاص ممنوع شده است.

شیعیان سوییس به دلیل وحشت و تبلیغات اسلام هراسانه و هجوم افکار پوپولیست و افراطی دچار نوعی خودسانسوری بودند و این مساله سبب شده تا مسلمانان نه بتوانند حقوق خود را به درستی بشناسند و نه حقوق خود را طلب کنند اما با این وجود شیعیان این کشور از وضعیت اقتصادی و درآمدی خود راضی هستند و به زندگی خود ادامه می دهند. همچنین برخی از شیعیان این کشور نیز که برای تحصیل به این کشور آمده بودند نیز تحت این فشارها یا مجبور به تغییر رشته شده اند یا با ترک تحصیل فعالیت های دیگری را آغاز نموده اند.

یکی از کارهایی که مرکز ما در سوییس انجام می دهد تقویت شخصیت حقیقی و بهبود شخصیت حقوقی به شیعیان است. در ایالت تیچینو در جنوب سوییس 360 هزار نفر زندگی می کنند که 6 هزار نفر از آنها مسلمان است که 2500 نفر از آنها ملیت سوییسی دارند و 250 نفر نیز از کشورهای عضو اتحادیه و حدود هزار نیز از کشورهای غیراروپایی می باشند. حدود 3 هزار و 250 نفر از مسلمانان تیچینو مرد و بیش از 2 هزار و 500 تن نیز زن هستند و میانگین سنی مسلمانان ایالت تیچینو بین 25 تا 44 سال می باشد و 100 نفر از مسلمانان این ایالت بالاتر از 65 سال سن دارند.

از 6 هزار مسلمان ایالت تیچینو 2 هزار و 700 نفر مشغول کار هستند و حدود 900 نفر بیکار یا از بیمه بیکاری استفاده می کنند و 2300 نفر فاقد کار هستند و خود سانسوری باعث شده تا ما آمار دقیقی از میزان مراجعه آنها به مراکز اسلامی نداشته باشیم. برخی از مسلمانان با خودسانسوری دین واقعی خود را به شهرداری ها اعلام نمی کنند و در مرکز آمار ملیت مشخص است اما دین مشخص نیست و اجباری هم برای مشخص کردن دین در سوییس وجود ندارد.

در سال 2004 میلادی پدر من با رفت و آمدی که به کشور سوییس داشتند این خلاء را احساس کردند و اولین مرکز تشیع را در شهر لوگانو ایالت تیچینوی سوییس تاسیس کردند. این اولین مرکز برای تشیع است که راه اندازی شده است و از دیگر ملیت ها نیز در این مرکز بنام امیرالمومنین(عليه السلام) جمع شده است.

پیش از این بیشتر مسلمانان سوییس را اهل سنت تشکیل می دادند اما هم اکنون حضور شیعیان در سوییس همراه با ایفای نقش است، برگزاری نماز جماعت، دعای کمیل و- در مرکز اسلامی دایر است و در روز عاشورا بیش از ظرفیت مردم حضور پیدا می کنند و در ماه رمضان و- برنامه های متنوعی برگزار می شود و برخی از افراد از راه های دور خودشان را به مرکز می رسانند. مرکز امام علی(عليه السلام) تلاش دارد خود را در چهار دیواری خود محصور نکند بلکه حضور خود را در سطح شهرداری ها، ایالت ها و برنامه های بین المللی توسعه دهد.مرکز امام علی(عليه السلام )مقام مشورتی با شهرداری دارد و با آموزش و پرورش ارتباط نزدیکی برقرار کرده و با مدارس برای معرفی اسلام ارتباط و حضور پیدا کرده ایم. در سطح ایالتی نیز تلاش شده تا جایگاه مسلمانان و شیعیان توسعه یابد.

البیان: با توجه به خدماتی که مرکز اسلامی برای مردم ارائه می دهد؛ آیا خدمات و تسهیلاتی نیز به شما ارائه می گردد؟

دکتر حسینی: یکی از کارهایی که ما انجام داده ایم این است که این مرکز را بعنوان یک مرکز عام المنفعه ثبت کرده ایم. وقتی مرکزی غیرانتفاعی ثبت شود در ارتباطاتی که با اداره دارایی ایالت برای تقدیم ترازنامه مالی برقرار می کند می تواند طبق قانون کمک های مالی افراد به مرکز را پس از معرفی به اداره مالیاتی بعنوان مالیات بپذیرد.

مرکز امام علی(عليه السلام) عضو کمسیون خارجی ایالت تیچینیو و مقام مشورتی در شهرداری است و یکی از کارهایی که ما در حال انجام آن هستیم این است که بخشی از مالیات مردم که پس از پرداخت به کلیسا تعلق می گیرد در رابطه با مسلمانان سهم اختصاص یافته به کلیسا به مراکز اسلامی تخصیص یافته و در این قبیل موسسات هزینه شود که با وجود احزاب افراطی هنوز موفق به این کار نشده ایم.

البیان: آیا تشکل یا انجمنی برای مطالبه حقوق مسلمانان سوییس با مراکز اسلامی دیگر تشکیل داده اید؟

دکتر حسینی: در کشور سوییس در سطح ملی دو سازمان، مراکز اسلامی را تحت چتر حمایتی خود قرار داده که البته منظور حمایت مادی نیست. اول سازمان های اسلامی سوییس است که بنده عضو هیات مدیره این سازمان های اسلامی هستیم و مرکز امام علی(عليه السلام) نیز عضو آن است که کارهای مربوط به هماهنگی ها توسط این سازمان ها انجام می شود.  در سطح ایالت ها نیز تلاش است تا فدارسیون های سراسری برای مسلمانان بصورت جدا تشکیل شود که در عمل با مشکل مواجهه شده است. اکثر قریب به اتفاق مراکز اسلامی اهل سنت از ناحیه قطر و عربستان سعودی تغذیه می شود و این مساله سبب شده تا آنها از خط مشی خاصی پیروی کنند و با مراکز اسلامی همکاری نداشته باشند و به همین دلیل کارها به کندی به پیش می رود و این مراکز در برخی مباحث موضع دلخواه ما را اتخاذ نمی کنند. ما برای انعکاس صدای شیعیان در حال تقویت فدارسیون سراسری شیعیان هستیم و افرادی که مرکز و محل ثابتی برای خودشان نداشتند را نیز تحت پوشش قرار داده ایم تا صدای واحدی داشته باشیم.

البیان: آیا ایالت تیچینیو محدودیت هایی برای برپایی مناسک دینی در نظر گرفته اند؟

دکتر حسینی: در کشور سوییس 26 ایالت وجود دارد و دولت فدرال آن را اداره می کند. در برخی از ایالت ها حتی تجمعات صلح آمیز ممنوع است و در برخی از ایالت ها این محدودیت ها وجود ندارد و به همین خاطر در برخی ایالت ها مراسم عاشورا برگزار می ود و مواضع رسمی در برابر نمایندگی سازمان ملل انجام پذیرفته است.مجوز برپایی مناسک و سایر اقدامات منوط به صدور مجوز از جانب شهرداری و پلیس انتظامی ایالت است. در سوییس حتی اجاره مکان های بزرگ برای برپایی مراسم منوط به کسب اجازه و صدور مجوز است و امنیت آن نیز به گونه ای به برگزارکنندگان آن واگذار می شود و به صرف مرکز اسلامی بودن مصونیتی ایجاد نمی کند.

البیان: ارتباط شما با مراکز غیراسلامی چگونه است؟

دکتر حسینی: ما با مراکز غیراسلامی ارتباط داریم و کارهای فرهنگی مشترکی انجام داده ایم و اخیرا نیز مرکز امام علی(عليه السلام) در سطح ایالت تیچینیو بعنوان پایگاه گفت و گو های بین ادیانی انتخاب شده است. در این پایگاه علاوه بر مراکز غیراسلامی نهادهایی مانند موزه ها و- وجود دارد و سال گذشته گفت و گوهایی تحت عنوان گفت و گوهای بین ادیانی انجام گرفته است.

البیان: آیا حقوق شهروندی شیعیان سوییس با سایر مردم این کشور در عمل برابر است یا تفاوت هایی وجود دارد؟

دکتر حسینی: این مطلب را که عرض می کنم حاصل تجربه های شخصی خودم در طول دو دهه زندگی در کشورهای اروپایی است و نگاهم در رابطه با این سوال از نوع مردم شناسانه است نه الهیاتی و قضاوتی هم ندارم. به نظر من اکثریت اروپایی ها مسلمان بودن را با عرب بودن برابر می دانند—در شهر میلان ایتالیا 15 هزار مسیحی قبطی عرب زبان زندگی می کنند و این مساله برای اروپایی ها قابل هضم نیست که فردی هم عرب زبان باشد و هم پیرو دین مسیحیت. کمتر کسی در اروپا می داند که مسلمانان زیادی در جهان وجود دارد که عرب زبان نیستند و آنها حتی گاهی فرق بین ایران و عراق را هم نمی دانند و آنها را با هم اشتباه می گیرند.

وقتی با اروپاییان درباره دین صحبت می کنیم آنها تصورات خود از دین را همان چیزی می دانند که در خانواده خود از پدران و مادران خود یاد گرفته اند و این پیشفرض بیشتر مردم مغرب زمین از نهاد دین است؛ البته این مطالب تجربه شخصی من از زندگی در جامعه غربی است.

ما در سوییس ارتباطاتی با فضاهای دانشگاهی و علمی داریم و همچنین در برنامه هایی که شهر لوگانو ترتیب می دهد حضور پیدا می کنم؛ چون بدلیل در اقلیت بودن شیعه برگزاری بسیاری از مراسم ها بصورت مستقل دشوار است اما مشارکت در برگزاری برنامه های عمومی با شهرداری ها و ایالت این فرصت را به ما می دهد تا برنامه های خودمان را پیش ببریم.

البیان: چقدر شما  ازظرفیت حقوقی برای بیان مطالبات شیعیان استفاده می کنید؟

دکتر حسینی: ما در کنار مرکز اسلامی خودمان یک دفتر عمومی بنام دفاع از حقوق پیروان مکتب اهل بیت(عليهم السلام) را دایر کردیم که در این دفتر هیاتی از حقوقدان و مستشاران دادگاه های ایالت های مختلف برای دفاع از حقوق شیعیان کمک می گیریم. در سطح ایالتی برای احقاق حقوق شیعیان به مراکز قضایی و حقوقی مراجعه می کنیم و در سطح بین المللی نیز برای احقاق حقوق شیعیان به سازمان ملل متحد مراجعه می کنیم.

البیان : آیا شما تلاش کرده اید که اروپاییان را با مانیفست و نگاه شیعه به حقوق انسان در عرصه های مختلف آشنا کنید؟ تا دستورالعمل های کاربردی فقه شیعه در حل مشکلات حقوق بین الملل بکار گرفته شود،  اصولا چنین ظرفیتی هم اکنون در غرب برای نشان دادن وجه تمایز  دیدگاه تشیع نسبت به سایر مذاهب اسلامی وجود دارد؟

دکتر حسینی: حضور ما در سوییس فقط در قالب ساختمان و فضای کالبدی محدود نمی شود بلکه به تعبیر آیت الله سبحانی ما حضور نرمی داریم، برپایی و حضور در نمایشگاه های کتاب یکی از جلوه های حضور نرم در سوییس است- در یکی از این نمایشگاه با توجه به شناختن مخاطب مبحث ترجمه کتب و معرفی اهل بیت و در مرحله نخست امام علی(عليه السلام) مورد توجه قرار گرفت. با تدبیری که به خرج رفت تلاش شد اسلام بشردوستانه را با مانند ترجمه نهج البلاغه و صحفیه سجادیه به غربی ها معرفی کنیم و تا قبل از آن عملا هیچ منبع و شناختی از شیعه در سوییس وجود نداشت و با ترجمه این قیبل آثار و شناسایی نیازهای شیعه وضعیت معرفی مکتب اهب بیت بهبود یافته است.

البیان: توقع و انتظار موسسات خارج از کشور برای حمایت و پشتیبانی علمی –فرهنگی و جریان سازی فرهنگی توسط مراکز داخل ایران چیست؟

دکتر حسینی: برخی از موسسات خارج از کشور از قدرت جریان سازی فرهنگی در سطح ایالتی و ملی برخودار هستند و به عقیده من موسساتی که قدرت جریان سازی فرهنگی دارند باید تقویت شوند همچنین با توجه به شناختی که ما از سوییس داریم می توانیم در تولید محتوا و به ویژه در هماهنگی برگزاری نشست های علمی همکاری کنیم و البته در مباحث مادی نیز موسسات خارج از کشور همیشه با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند.

البیان : تشیع در غرب چه وضعیتی دارد؟

دکتر حسینی: دو مساله باید از یک دیگر تفکیک شود اول حضور شیعیان در مغرب زمین و دوم تشیع در غرب است؛ ما برای شیعیان شناسنامه ای احترام قائل هستیم ولی ما توقع داریم از آن شیعه ای که در مجامع آکادمیک معرفی می شود مورد حمایت قرار بگیرد و بتوانیم حیات علمی تشیع را در غرب زنده نگه داریم و برای این مهم نیازمند محتوای دینی هستیم و در صورتی که ارتباط ما با یک دیگر تناتنگ باشد می توانیم مسائل را بهتر مدیریت کنیم و تصویری علمی از شیعه به جهان غرب ارائه دهیم.

البیان: قرائت های مختلفی از تشیع توسط موسسات و شخصیت های مختلف در عرصه بین الملل بیان می شود. بنظر شما برای ارائه تصویری منسجم ، صحیح و علمی از شیعه در خارج از ایران چه مکانیزمی را باید دنبال کنیم؟

دکتر حسینی: در سوییس20 دانشگاه معتبر وجود دارد اما تعداد کرسی های شیعه شناسی و یا اسلام شناسی بسیار محدود است و با کرسی های مطالعات یهودیت به هیچ وجه قابل مقایسه نیست و در همین کرسی ها نیز از اساتید غیرمسلمان استفاده می کنند و یا اینکه اسلام را در قالب علوم اجتماعی مورد بررسی قرار می دهند. ما برای معرفی شیعه مشکل محتوایی نداریم؛ مشکل ما این است که بدانیم بصورت عملیاتی چگونه باید حرکت کنیم. ما باید همان کاری که مطالعات یهودیت انجام دادند را انجام دهیم و گام به گام اقدامات آنها از ابتدا تا کرسی های شناسایی را انجام دهیم که یکی از گام های آن ایجاد موسسه های مطالعات اسلامی برای ارتباط با دانشگاه ها و تشکیل کرسی های شیعه شناسی و اسلام شناسی است.

البیان: موسسه امام علی(عليه السلام) چه میزان از قدرت نرم خود برای تاثیرگذاری در سوییس استفاده کرده است؟

دکتر حسینی: موسسه امام علی(عليه السلام) عضو پروژه ملی گفت و گوی ادیان است که از سال 2018 آغاز بکار کرده است و در قالب این پروژه نشست ها و برنامه های زیادی انجام گرفته است. همچنین حضور در پارلمان ایالتی، سازمان ملل، حضور در رادیو و تلوزیون از مصادیق حضور پررنگ تر در سوییس است. مشورت دهی به مراکز تصمیم گیرنده در خصوص تشیع هم در همین رابطه عملیاتی شده است. حضور در دانشگاه ها بعنوان پژوهشگر دینی با هزینه شخصی نیز از موفقیت های اخیر بوده است.

یک نکته مهم این است که حضور پژوهشگران دینی اسلامی در دانشگاه های غرب با ساپورت مالی کشورهای مبدا انجام می گیرد و آنها برنامه های بلندمدتی در سر دارند اما ما با هزینه شخصی این برنامه ها را دنبال می کنیم و من می توانم به شما قول بدهم که دانشگاه های غربی در چند سال آینده کرسی های مطالعاتی اهل سنت خود را راه اندازی خواهند کرد و ما ممکن است حتی وارد گام نخست نیز نشده باشیم.

البیان: رابطه و تعامل شما با اساتید و شخصیت های مذهبی و نخبگان چگونه است؟

دکتر حسینی: ما نشست هایی با اسلام شناسان در سوییس در موضوعات پیرامون مسائل زندگی مسلمانان در غرب در سطح ایالتی و فدرال برگزار کرده ایم. اطلاعاتی که به افراد تاثیرگذار و تصمیم ساز در خصوص تشیع می دهیم سبب می شود تا باب گفت و گو با نخبگان غربی باز شود و نگاه آنها به تشیع به واقعیت نزدیک تر گردد.

البیان: چرا کتاب ها ومقالات تولید شده از سوی مراکز علمی داخل کشور تاکنون نتوانسته به خوبی در غرب اثر گذار باشد؟ شما آسیب این محتواها  را در چه می دانید؟

دکتر حسینی: یکی از مشکلات مهم در این عرصه عدم شناخت از جامعه ای است که آن را مورد هدف خود قرار می دهیم. ما باید بدانیم الان مثلا چه کتابی برای جامعه هدف نیاز است. فقدان مراکز مطالعات اسلامی نیز سبب شده تا شناخت درستی از نیاز مخاطبان نداشته باشیم. صرف ترجمه کتاب و ارسال آن به خارج موثر نیست و چه بسا بسیاری از آثار ترجمه ای حتی فرصت حضور در قفسه کتابخانه ها را نیز پیدا نمی کنند و راه از انبار پیدا می کنند. ما هم اکنون آسیب های ارسال و ترجمه کتاب به غرب را احصا کرده ایم و می توانیم بگوییم چه کتاب و محتواهایی باید ترجمه شوند.

یک مساله دیگری که می خواهیم بگوییم در رابطه با مساله مهاجرت و نگاه راست های افرطی به حضور مسلمانان در غرب است؛ در دهه 70 و 80 میلادی جمعی از مسلمانان از کشورهای مختلف اسلامی برای کار و اشتغال فصلی به کشورهای اروپایی مهاجرت می کردند و بعد از کسب درآمد به کشورهای خود بازگشته و کسب و کاری برای خود دست و پا می نمودند و دیگر به اروپا باز نمی گشتند ولی این وضعیت الان در اروپا تغییر کرده و وقتی اروپا اعلام کرد که به نیروی کار نیازمند است به کارگران غیربومی گفت که شما فرزندان و خانواده خود را نیز به اینجا بیاوریداما امروز فرزندان بسیاری از خانواده ها با وجود اینکه در غرب متولد شده اند بخاطر دو زبانه بودن یا دو فرهنگه بودن شهروند اروپایی محسوب نمی شود و جامعه غربی با آنها ارتباط نمی گیرد. همچنین انتظارات نسل اول با نسل دومهای مهاجران نیز فرق کرده است و فرزندان مهاجرانی که در غرب متولد شده اند بیشتر از سرزمین اصلی خود به کشوری تعلق خاطر دارند که در آن به دنیا آمده اند و تحت تاثیر فرهنگ غرب هستند و تضادهایی بوجود آمده که رفت و آمد این افراد به مراکز اسلامی کمتر شده است و مسوولان این مراکز اسلامی نوعا نمی توانند به سوالات نسل دوم مهاجران پاسخ قانع کننده ای بدهند و در این عرصه موسسات دینی مثل قم و غیره می توانند محتوای لازم را در اختیارات مراکز اسلامی خارج از ایران را تولید و در اختیار قرار دهند تا بتوان از تضادهای نسل دومی های کاست.

البیان : در پایان مهم ترین فعالیت های  مرکز را بیان  نمایید:

دکتر حسینی: برگزاری مراسمات مذهبی در مناسب های مختلف

برگزاری دوره های آموزش عقائد، احکام شرعی ،روخوانی و تجوید قرآن

انجام فعالیت های  متنوع فرهنگی

راه اندازی کتابخانه ای ازکتب شیعی و تامین منابع مورد نیاز محققان

برگزاری کنفرانس های علمی

راه اندازی نشست های انتقادی

جذب و اخذ مجوز کمک های بشردوستانه و خیرین، برگزاری مراسمات مذهبی در مرکز امام علی(عليه السلام) و در سطح شهر مانند مراسم روز تاسوعا و عاشورا،

دعوت از شخصیت های علمی و فرهنگی جهت حضور در مرکز و مراکز علمی ایالت، شرکت در مراسم مذهبی مذهبی کلیساها که تا آن زمان بی سابقه بود،

تعامل و همکاری با مراکز دیگر دینی و فرهنگی و حمایت از راه‌اندازی و تأسیس دیگر مراکز شیعی در سوئیس،

شرکت در نشست تخصصی تأسیس پارلمان مسلمانان در دانشگاه لوتزرن سوئیس برخوداری از  مقام مشورتی در شورای حقوق بشر سازمان ملل ژنو -ـ سوئیس

و شرکت مداوم در نشست‌های اقلیت‌ها در سازمان ملل