سطح چهار رشته امامت با دو گرایش امام‌شناسی و تطبیقی بین‌المذاهب

رشته آموزشی – پژوهشی «امامت» با دو گرایش امام‌شناسی و تطبیقی بین‌المذاهب، چهارمین مقطع از مقاطع حوزوی و یکی از رشته‌های حوزه دانشی «کلام، ادیان، فرق و مذاهب» است که در آن طلاب، ضمن بررسی تحلیلی و استدلالی مبانی و مسائل امامت و ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام و نقد و ارزیابی نظریه‌های سایر مذاهب اسلامی، نسبت به افزایش توان پاسخ ­گویی به نیازهای علمی و تخصصی، توان تحقیق، تحلیل، بررسی تطبیقی و نظریه پردازی درباره مسائل امامت را پیدا می­کنند و در پایان، موفق به دریافت دانش نامه سطح ۴ در رشته «امامت» با یکی از گرایش‌های «امام‌شناسی» و یا «تطبیقی بین‌المذاهب» می­شوند.

---

رشته آموزشی – پژوهشی «امامت» با دو گرایش امام‌شناسی و تطبیقی بین‌المذاهب، چهارمین مقطع از مقاطع حوزوی و یکی از رشته‌های حوزه دانشی «کلام، ادیان، فرق و مذاهب» است که در آن طلاب، ضمن بررسی تحلیلی و استدلالی مبانی و مسائل امامت و ولایت اهل‌بیت ^{علیهم‌السلام} و نقد و ارزیابی نظریه‌های سایر مذاهب اسلامی، نسبت به افزایش توان پاسخ ­گویی به نیازهای علمی و تخصصی، توان تحقیق، تحلیل، بررسی تطبیقی و نظریه پردازی درباره مسائل امامت را پیدا می­کنند و در پایان، موفق به دریافت دانش نامه سطح ۴ در رشته «امامت» با یکی از گرایش‌های «امام‌شناسی» و یا «تطبیقی بین‌المذاهب» می­شوند.

اهداف:

1. ایجاد تسلّط بر آراء کلامی و اعتقادی امامیه و سایر مذاهب در خصوص مبانی و مسائل امامت؛
2. تقویت توان پژوهش در حدّ تحلیل استدلالی و ارائه نظریه‌ در خصوص مبانی و استخراج مبانی علوم انسانی از قرآن کریم مسائل امامت و نقد و ارزیابی آراء و نظرات سایر مذاهب؛
3. ارتقاء توان پاسخ‌گویی به نیازهای علمی و تخصّصی در خصوص مبانی و مسائل امامت؛
4. تأمین استاد مورد نیاز در مباحث قرآن و علوم انسانی؛
5. ارتقاء و گسترش فرهنگ قرآنی و استخراج آموزه‎های رهگشای آن در عرصه علوم انسانی.

دروس پیش نیاز

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
۱	امامت عامه ۱ و۲	۶۴	شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد حقیقت امامت و ولایت، نیاز به امام، ولایت تکوینی و تشریعی، مقامات، ویژگی‌ها، وظائف و اختیارات امام، عدم تعارض امامت با خاتمیّت و… و پاسخ به شبهات مرتبط
۲	امامت خاصه۱و۲	۶۴	اثبات عقلی و نقلی امامت امیرالمومنین علیه السلام و سایر ائمه علیهم السلام و نقد ادله خلافت خلفای سه گانه و پاسخ به شبهات مرتبط
۳	نظریه‎های امامت و خلافت	۳۲	تحلیل و بررسی نظریه‏های امامت از دیدگاه مذاهب (فِرق شیعه و اهل سنت)
مجموع ساعات		۱۶۰

 

تبصره: فارغ‏التحصیلان سطح سه رشته امامت و طلابی كه دروس پیش‌نیاز را در مراكز معتبر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد درصدی سرفصل‌ها، از گذراندن این دروس معاف هستند.

عناوین و مشخصات كلی دروس

ردیف	عنوان درس		ساعت
۱	خارج اصول (دو سال)		۲۲۰
۲	خارج فقه (دو سال)		۲۲۰
۴	تحقیق فقهی و اصولی ۱ و ۲		۶۴
۵	دروس تخصصی	مشترک رشته	۳۲۰
		اختصاصی گرایش تطبیقی بین المذاهب	۲۷۲
		اختصاصی گرایش امام شناسی	۳۲۰
۶	پایان‏نامه		۲۸۸
جمع كل			۱۷۰۴

 

عناوین دروس:

الف) دروس مشترک رشته امامت:

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
۱	مدارس کلامی امامیه	۳۲	بررسی تحلیلی سیر تطور، جریان­ها و رویکردهای مدارس کلامی امامیه با تأکید بر معرفی مهم‌ترین اندیشمندان، آراء و نظریه های آنها (با رویکرد جایگاه امامت)
۲	مکاتب کلامی اهل تسنن	۳۲	بررسی تحلیلی سیر تطور، جریان‌ها و معرفی شخصیت های مطرح در مکاتب کلامی اهل تسنن با تأکید بر مهمترین مبانی و آراء آن‌ها (با رویکرد جایگاه امامت)
۳	نظریه‏های امامت ۱	۳۲	تحلیل و ارزیابی استدلالی مهمترین نظریه‌های امامت از دیدگاه امامیه نخستین، محدثان و متکلمان همراه با بررسی سیر تطور دیدگاه‎ها تا دوره معاصر
۴	نظریه‏های امامت ۲	۱۶	تحلیل و ارزیابی استدلالی مهمترین نظریه‌های امامت در دوره‌های مختلف از دیدگاه زیدیه و اسماعیلیه
۵	نظریه‏های امامت ۳	۱۶	تحلیل و ارزیابی استدلالی مهمترین نظریه‌های امامت در دوره‌های مختلف از دیدگاه فلاسفه و عرفا
۶	غلو و تقصیر	۳۲	جریان شناسی و بررسی تحلیلی علل پیدایش جریان غالیان و مقصران و ارزیابی انتقادی مبانی آنها، ساحت ها و معیار تعیین غلو و تقصیر به همراه بررسی نحوه مواجهه اهل‌بیتعلیهم السلام با آنها
۷	سبک شناسی منابع امامت پژوهی	۳۲	سبک شناسی تحلیلی و ارزیابی مهمترین آثار امامت پژوهی در فریقین با محوریت زمینه نگارش، تاریخ پژوهی متن، مخاطب شناسی، ساختار، روش القای محتوا، مآخذ، رویکردها و تاثیرات آن بر سایر آثار
۸	نظریه‏های امامت در اندیشه اهل تسنن	۳۲	تحلیل و ارزیابی انتقادی مهمترین نظریه‌های اهل تسنن در موضوع امامت و خلافت با تاکید بر نظریه‌های جدید مانند: نوسلفی‌ها و نومعتزلیان
۹	امامت در پژوهش‏های نوین مستشرقان	۳۲	تحلیل و نقد مهمترین جریان‌ها، مبانی و روش‌های پژوهشی مستشرقان در  موضوع امامت
۱۰	نقد آراء دگراندیشان شیعه در امامت	۳۲	تحلیل و نقد مهمترین جریان‌ها، آراء و نظریه‌های دگراندیشان شیعی در دوران معاصر در موضوع امامت
۱۱	نقد مبانی فکری سلفیه و وهابیت	۳۲	تحلیل و ارزیابی انتقادی مبانی روش شناختی سلفیه و وهابیت در دین پژوهی مانند: نسبت عقل و نقل، حقیقت و مجاز، نفی تأویل و همچنین عقائد بنیادین و اساسی وهابیت مانند توحید و شرک
مجموع  ساعت و واحد		۳۲۰

 

ب) دروس اختصاصی گرایش امامت تطبیق بین المذاهب

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
۱	حقیقت و کارکردهای امامت	۳۲	بررسی تحلیلی، مقایسه‌ای و انتقادی حقیقت امامت و کارکردهای آن در حوزه‌های فردی و اجتماعی، تکوینی و تشریعی از منظر امامیه و اهل تسنن
۲	افضلیت امام	۱۶	تحلیل و ارزیابی ادله ضرورت افضلیت امام از دیدگاه امامیه و بررسی مقایسه­ای وانتقادی با دیدگاه اهل تسنن با تاکید بر رویکردها و آثار جدید ایشان
۳	ادله و ضرورت عصمت امام	۱۶	تحلیل و ارزیابی ادله  ضرورت  عصمت امام از دیدگاه امامیه و بررسی مقایسه­ای وانتقادی با دیدگاه عدالت در اهل تسنن با تاکید بر رویکردها و آثار جدید ایشان
۴	ماهیت و قلمرو علم امام	۱۶	تحلیل و ارزیابی ماهیت و قلمرو علم از دیدگاه امامیه و بررسی مقایسه ای وانتقادی با دیدگاه اجتهاد در اهل تسنن با تاکید بر رویکردها و آثار جدید ایشان
۵	مبانی و شیوه‏های تعیین امام	۳۲	بررسی تحلیلی و ارزیابی مقایسه‎‎ای مبانی تعیین امام مانند: نصب و اختیار به همراه شیوه‌های تعیین و راه های شناخت امام از دیدگاه امامیه و اهل تسنن
۶	روش نقد و فهم متون روایی اهل سنت	۳۲	بررسی تحلیلی و ارزیابی روش­های نقد و فهم دلالت روایات از منظر اهل  تسنن و شیوه های بهره برداری از آنها در اثبات و نقد روایات امامت
۷	روش اعتبار سنجی روایات اهل سنت	۳۲	بررسی تحلیل و ارزیابی اصول و مبانی رجالی و روش­های جرح و تعدیل در روایات اهل تسنن و شیوه­های بهره گیری از آن ها در بهره گیری از روایات امامت
۸	روش شناسی استناد به آیات امامت	۳۲	بررسی تحلیلی و ارزیابی روش­های استدلال به آیات امامت و شیوه های بهره گیری از آنها در اثبات امامت اهل بیتعلیهم السلام و در نقد استناد اهل تسنن به آیات خلافت
۹	روش شناسی استناد به احادیث امامت	۳۲	بررسی تحلیلی و ارزیابی روش­های استدلال به احادیث امامت و شیوه های بهره گیری از آنها در اثبات امامت اهل بیتعلیهم السلام و در نقد استناد اهل تسنن به احادیث خلافت
۱۰	مسائل اساسی مهدویت	۳۲	تحلیل و ارزیابی مقایسه‏ای دیدگاه متکلمان امامیه با معتزله، اشاعره و ماتریدیه در مباحث اساسی و اختلافی مهدویت مانند: نَسَب، ولادت، علائم ظهور و غیبت به همراه نقد آراء و پاسخ به شبهات آن‌ها
مجموع ساعت و واحد		۲۷۲

 

ج) دروس اختصاصی گرایش امام شناسی

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
۱	حقیقت و کارکرد امامت	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی حقیقت و چیستی، قلمرو و کارکردهای امامت و نسبت آن با نبوت بر اساس آموزه‎های مکتب اهل‌بیتعلیهم‌السلام
۲	منابع و گستره علم امام	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث علم امام در حوزه منابع، ویژگی ها، گستره و کارکردها از منظر کتاب، سنت و عقل و پاسخگویی به مهمترین شبهات آن با تأکید بر شبهات جدید
۳	حقیقت و کارکردهای عصمت امام	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث عصمت امام در حوزه امکان، منشاء و حقیقت، گستره و کارکردها از منظر کتاب، سنت و عقل و پاسخگویی به مهمترین شبهات آن با تأکید بر شبهات جدید
۴	ولایت امام	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهمترین مباحث ولایت با تأکید بر ولایت تشریعی، ولایت تکوینی و تفویض در امر دین از منظر کتاب، سنت و عقل به همراه ارزیابی مهمترین دیدگاه های اندیشمندان امامیه
۵	مقامات اختصاصی ائمه اهل بیت علیهم السلام	۳۲	بررسی تحلیلی خلقت نوری اهل بیتعلیهم السلام و جایگاه  ایشان در عالم ارواح وعالم ذر و ویژگی های خلقت دنیوی و همچنین مقامات ایشان قبل از عالم دنیا و در دنیا و آخرت و نسبت این مقامات با صفات و افعال الهی
۶	معرفت امام	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهمترین مباحث در موضوعات امکان، ضرورت و چگونگی معرفت امام و ارزیابی نشانه‎ها و آثار معرفت امام با محوریت کتاب و سنت و عقل
۷	امامت امامان اهل بیت علیهم السلام	۳۲	بررسی تحلیلی ادله امامت امامان اهل بیتعلیهم السلام بر محوریت قرآن، روایات و عقل و ادله خاص امامت ایشان
۸	مسائل اساسی مهدویت	۳۲	بررسی استدلالی مهمترین مسائل مهدویت مانند: ادله ولادت، شرایط زیست و شیوه ارتباط، وظایف شیعیان در دوران غیبت، شرایط ظهور، رجعت و نقد مدعیان مهدویت و نیابت
۹	روش اعتبار سنجی روایات امامیه	۳۲	بررسی و تحلیل اصول و مبانی اعتبار سنجی روایات امامیه (منبعی، سندی، متنی ومحتوایی) و شیوه بهره گیری از آن ها در مباحث امامت
۱۰	روش شناسی فهم متون روایی شیعه	۳۲	بررسی وتحلیل شیوه ها و فرایند فهم روایات امامیه وتبیین و تطبیق نقش وحی، عقل، شهود،  تاریخ و علوم و دیگر شواهد درون متنی در آن و آسیب شناسی روش های نادرست با تاکید بر روایات اعتقادی و امامتی
مجموع  ساعت و واحد		۳۲۰