رسالة طرق حديث من كنت مولاه فعلی مولاه / شمس الدين ذهبي

ذهبي: حديث من كنت مولاه متواتر است و قطعاً مى توان گفت رسول خدا(صلي الله عليه و آله) آن را بيان فرموده است.

---

شمس‌الدين ذهبی، شايد بزرگترين تاريخ‌نويس ميراث حديثی اهل سنت در قرن هشتم بوده و در حالي كه سلفى و اهل حديث است و در مدح ابن تيميه كتابي با عنوان «الدرة اليتمية فى سيرة ابن تيميه» نگاشته و با اين كار گرايش ضد شيعى بودن خود را بروز داده است، رساله‌ای درباره حديث غدير و طرق آن دارد كه نسخهٔ منحصربه‌فرد و البته اصيل آن در ضمن مجموعه‌ای در دانشگاه تهران موجود است.

وى به بقاياى كتب سده‏ هاى اول اسلامى دسترسى داشته و پس از او و ابن حجر عسقلانى بسيارى از آثار از دست رفته است. ذهبى از مؤلفان پركارى است كه تا 270 اثر از وى ثبت شده است و بيشتر آنان در رجال و تاريخ و تلخيص آثار پيشينيان است.

وي در اين كتاب 125 طريق و سلسله سند در باره حديث غدير و بخش اصلى آن جمله من كنت مولاه فعلى مولاه گزارش كرده است.

مضافا بر اينكه اين رساله را مرحوم سيد عبد العزيز طباطبايى، نسخه شناس و محقق معاصر احياء و تصحيح كرده است.

ذهبى در مقدمه چند سطرى اين رساله مى گويد: حديث من كنت مولاه متواتر است و قطعاً مى توان گفت رسول خدا(صلي الله عليه و آله) آن را بيان فرموده است. عده بسيارى آن را از طرق صحيح و حسن و ضعيف نقل كرده اند كه اين طرق را من بيان مى كنم.

ذهبى به ترتيب از ابوبكر، عمر، حضرت اميرالمومنين عليه السلام، طلحه، سعد بن ابى وقاص و ديگر صحابه اين حديث را گزارش كرده كه تنها از حضرت اميرالمومنين عليه السلام 44 سند آورده است. مؤلف در مواردى از اين اسناد عبارت «صح عنه» و در مواردى «لم يصح» آورده كه نشان دهنده اظهار نظر وى در باره طريق حديث است. وى در اين اظهار نظرها راويان اين حديث را بررسى كرده و إسناد آنها را نقد كرده است.

بخش قابل توجهى از اين كتاب را پاروقى هاى محقق تشكيل مى دهد كه در آنها به موارد اخراج و نقل حديث غدير در منابع و كتب اهل سنت اشاره مى كند.