امام باقر علیه السلام و مبارزه با غالیان و افراط گران – عبّاس جعفری فراهانی

این نوشتار ضمن اشارۀ کوتاهی به زندگانی حضرت امام محمد باقر علیه السلام (متولد اول رجب 57قمری)، شرایط سیاسی عصر حضرت، معرفی غالیان، عملکرد و رفتارهای علاة، و مبارزه حضرت علیه السلام را با غالیان باز گفته است.

ادامه مطلب...

نقش غایی امام در نظام آفرینش

امام، انسان کاملی است که صفات کمال خداوند در عالی‌ترین درجه ممکن در او تجلی و تبلور یافته است. او خلیفه و حجت خداوند در زمین و در میان انسان‌ها است. غایت ـ در کارهای اختیاری ـ مرتبه‌ای از کمال و جودی است که فعل به انگیزه آن، از فاعل...

ادامه مطلب...

نقد ادّعای تأثیرپذیری اعتقاد امامیه درباره «ویژگی‌های امامان» از باورهای ایرانیان باستان

در میان آموزه‌های اعتقادی شیعه امامیه، آموزه‌ای با عنوان «ویژگی‌های امامان» وجود دارد که با باورهای اعتقادی ایرانیان باستان درباره پادشاهانشان شباهت ظاهری دارد. این شباهت موجب گشته که عدّه‌ای از مستشرقین ادّعای تأثیرپذیری باورهای اعتقادی امامیه از باورهای ایرانیان باستان را مطرح کنند. این ادّعا در مقاله حاضر تبیین...

ادامه مطلب...

منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد

چکیده از جملۀ موضوعات اعتقادی که همۀ فرق و مذاهب کلامی‌ را به‌گونه‌ای، به خود مشغول کرده، امامت است. امامت در نظام اعتقادی شیعه، جایگاه ویژه‌ای دارد. در این مذهب، بدون توجه به امامت نمی‌توان به تبیین دیگر آموزه‌‌های اعتقادی پرداخت. یکی از ویژگی‌‌هایی که امامت شیعه را از امامت دیگر...

ادامه مطلب...

تبیین ابعاد حکمرانی متعالی مبتنی بر سیره حکومتی امام علی (عليه السلام): تلفیق رویکرد اجتهادی و تحلیلی

یکی از مسائل مهم جهان امروز تغییرات سریع دولت و فرایندهای حکمرانی و مدیریت است. نقش سنتی و تاریخی دولت ها تغییر یافته و، به تبع آن، ماهیت فرایندهای حکمرانی و مدیریت در سراسر جهان دگرگون شده است. آن چه بدان بیش تر توجه شده حکمرانی خوب است. نارسایی های...

ادامه مطلب...

بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات دربارۀ شیعه در دورۀ بنی امیه

این مقاله محقق با نگاهی جامعه ­شناختی به بررسی وضعیت شیعیان در دوره بین­امیه پرداخته است. وی با اشاره به اشتراکات سیاسی و اختلافات اعتقادی شیعیان و خوارج، ریشه اختلاف­ها و مغایرت­ میان شیعیان (که هسته اصلی آنان از قبایل جنوبی یمن بودند) با خوارج (که از قبایل شمالی بودند)...

ادامه مطلب...

مدرسۀ کلامی قم

با انتقال میراث حدیثی کوفه به قم در آغاز سدۀ سوم هجری مدرسه‌ای با محوریّت شهر قم پدید آمد که اگرچه رویکردی حدیثی داشت و بزرگ‌ترین مرکز نشر حدیث بود، اما با دارا بودن ویژگی‌های کلامی، در یک سلسله پیوسته از اندیشمندان و صاحبان آثار، نقش مؤثری در تاریخ کلام...

ادامه مطلب...

جریان شناسی فکری امامیه در خراسان و ماوراءالنهر (از آستانه غیبت صغری تا عصر شیخ صدوق)

پس از افول مدرسه فکری کوفه در اواخر قرن دوم، میراث علمی این مدرسه به دیگر نقاط امامی نشین انتقال یافت که منطقه مهم خراسان و ماوراءالنهر، یکی از آن مناطق است. در مطالعات معاصر، به طور جامع و مستقل به جریان های فکری این منطقه پرداخته نشده است. در...

ادامه مطلب...